وکالت بلاعزل چیست و چگونه باطل می‌شود؟

موسی الرضا میر
6 دی 1402
5:00 ب.ظ

برای پاسخ به سوال وکالت بلاعزل چیست و چگونه باطل می‌شود؟ باید بدانید که در ماده 679 قانون مدنی نیز آمده است که موکل با توجه به گفته وکیل پایه یک دادگستری، هر زمان که بخواهد می‌تواند قرارداد وکالت را فسخ و وکیل خود را عزل کند مگر اینکه در ضمن عقد عدم عزل وکیل شرط شده باشد. اکنون به معرفی انواع وکالت بلاعزل، توضیح بیشتر در مورد سؤال وکالت بلاعزل چیست و این نوع قرارداد می‌پردازیم.

وکالت بلاعزل چیست؟

برای پاسخ به سؤال وکالت بلاعزل چیست باید بگوییم عقد وکالت از جمله عقد‌های جایز است یعنی طرفین می‌توانند در هر زمان که خواستند عقد را برهم‌زده و وکالت تمام شود. اما وکالت بلاعزل در واقع یک عقد جایز است که در ضمن آن شرط شده که عقد لازمی یا بلاعزل به حساب می‌آید. در وکالت بلاعزل موکل حق اینکه وکیل خود را برکنار کند و قرارداد را فسخ کند، از خود می‌گیرد. در واقع موکل دیگر نمی‌تواند به وکالتی که به طرف مقابل داده پایان دهد. البته عدم عزل در این وکالت دائمی نیست و می‌توان این وکالت را ابطال کرد اما فقط در شرایط خاصی این امر امکان‌پذیر است.

انواع وکالت بلاعزل

وکالت بلاعزل دو نوع دارد: 1. وکالت بلاعزل خاص 2. وکالت بلاعزل عام

در وکالت بلاعزل خاص وکیل فقط در اموری که توسط موکل مشخص شده و در قرارداد آمده است حق دخالت و پیگیری در آن را دارد. در ماده 663 قانون مدنی آمده است که وکیل تنها در اموری که از سوی موکل به او اجازه داده شده است حق دخالت دارد. حتی برای همین امور هم موکل قدرت عزل وکیل را ندارد. اما در وکالت بلاعزل عام وکیل در تمام امور زندگی موکل خود حق دخالت و پیگیری دارد. تا زمانی که موکل فوت نکند، این وکالت پابرجاست و در زمان فوت اعتبار وکالتنامه از بین می‌رود مگر اینکه نحوه باطل کردن وکالت بلاعزل را بدانید.

وکالت بلاعزل در فروش ملک

وکالت بلاعزل در فروش ملک یکی از انواع وکالت بلاعزل است که در شرایطی مانند زمانی که سند مالکیت آماده نیست یا نقل و انتقال سند زمان بر و هزینه بر است تنظیم می‌شود و چون فروشنده عجله دارد سند به نام خریدار زده نمی‌شود و فروشنده، خریدار را برای گرفتن استعلام‌های ثبتی، حساب‌های شهرداری و نهایتاً ثبت سند وکیل می‌کند و به او وکالت بلاعزل می‌دهد.

در شرایط دیگری مانند زمانی که سند مفقود شده، صاحب ملک برای فرار از مالیات و یا زمانی که سند ملک در رهن بانک است فروشنده به خریدار وکالت بلا عزل می‌دهد. اکنون نکاتی که درباره وکالت بلا عزل در فروش ملک باید بدانید را برای شما جمع‌آوری کردیم که به صورت زیر است:

وکالت بلاعزل دادن به خریدار به این معنی نیست که مالک باشد بلکه وکیل تنها یک واسطه است و حق مالکیتی برای او ایجاد نمی‌کند نمی‌تواند هر زمان که بخواهد سند را به نام خودش بزند.
در تنظیم وکالت نامه ذکر کنید که دقیقاً در چه مواردی به خریدار وکالت می‌دهید.
اگر دارید ملکی را به صورت وکالتی خرید و فروش می‌کنید هرچه زود‌تر سند ملک را به نام خود بزنید و وکالت را به سند قطعی تبدیل نمایید.
اگر در وکالت بلاعزل وکیل ملکی فوت کند و فروشنده هنوز سند را به نام متوفی نزده باشد، وراث او برای نقل و انتقال سند اقدام می‌کنند.
وکالت نامه‌ای که تنظیم می‌کنید تا مدت محدودی اعتبار داشته باشد و حتماً مدت زمان آن را ذکر کنید.
زمانی که شما از طریق وکالت بلاعزل اقدام به خرید ملکی می‌کنید به این معنی نیست که مالکیت ملک به شما داده شده است و فروشنده می‌تواند در آن زمان ملک را به افراد دیگری نیز بفروشد.
تا زمانی که ملک قانوناً به نام خریدار نشده است و فقط وکالت بلاعزل دارد، فروشنده همچنان مالک محسوب می‌شود و طلبکاران او می‌توانند ملک را به راحتی توقیف نمایند.

وکالت بلاعزل در طلاق

یکی دیگر از انواع وکالت بلاعزل طلاق است. این وکالت از طرف یکی از زوجین به دیگری داده می‌شود تا در مورد طلاق خلعی، طلاق رجعی، بائن، مبالات، حق حضانت اطفال، راجع به اجرای مهریه، نفقه، اجرت المثل و غیره به عنوان نماینده او بدون نیاز به حضور دیگری مبادرت به طلاق نماید. دادن وکالت حق طلاق به زن این امکان را به او می‌دهد تا در هر زمانی که خواست اقدام به گرفتن طلاق کند. زوجه در صورت داشتن حق طلاق از طرق مرد با گرفتن گواهی عدم سازش از مراجع مربوطه اقدام به گرفتن طلاق می‌نماید. برای طلاق گرفتن از طریق وکالت بلاعزل در طلاق مدارک مورد نیاز برای تنظیم وکالت بلاعزل که لازم است با خود همراه داشته باشید شامل رونوشت عقدنامه یا اصل آن، شناسنامه، کارت مالی و وکالت نامه بلاعزل می شود. وکیل طلاق می تواند کمک کننده باشد.

آیا وکالت بلاعزل قابل فسخ و ابطال است؟

در وکالت نامه عادی موکل قادر است در هر زمان که خواست وکالت خود را فسخ کند این امر گا‌هاً موجب ضرر وکیل می‌شد و تمام زحمات او را بر باد می‌داد. در وکالت بلاعزل موکل دیگر نمی‌تواند وکیل خود را برکنار کند و این حق از او گرفته می‌شود. در قوانین کشور ما هیچ چیز متلقی وجود دارد و همه چیز قابل باز گشت است از این رو در شرایط و موارد خاصی وکالت بلاعزل نیز قابل باطل شدن و فسخ می‌باشد. شرایطی مانند فوت شدن یکی از طرفین، جنون، اقاله یا استعفای وکیل و موارد دیگر که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

نحوه باطل کردن وکالت بلاعزل

یکی از مهم‌ترین مواردی که در وکالت بلاعزل دارای اهمیت می‌باشد نحوه باطل کردن وکالت بلاعزل است که در شرایط خاصی امکان‌پذیر می‌باشد. این شرایط به شرح زیراند:

حجر یکی از طرفین وکالت: حجر یعنی نداشتن سلامت روان و دست دادن جنون. اگر موکل یا وکیل قدرت تصمیم‌گیری در موارد مالی را از دست بدهد و دچار سفیه شود، وکالت فسخ خواهد شد.
فوت یکی از طرفین وکالت: در حقوق با فوت موکل یا وکیل عقد وکالت باطل می‌شود. وکالت بلاعزل نیز مشمول این قاعده است.
استعفا وکیل: یکی از مواردی که فسخ وکالت بلاعزل را امکان‌پذیر می‌کند، استعفا دادن وکیل است. با استعفا وکیل مسئولیتی بر عهده او نیست و فقط باید استعفای خود را به موکل خود اطلاع دهد.
اقاله وکالت بلاعزل: در وکالت بلاعزل نیز اقاله قابل اجرا است. اقاله بعنی طرفین با تفاهم و رضایت همدیگر عقد وکالت را باطل کنند.
رسیدن تاریخ انقضا قرارداد وکالت: در صورتی که مدت زمانی که در وکالتنامه تعیین شده باشد به اتمام برسد وکالت بلاعزل نیز فسخ خواهد شد.
تکمیل موضوع وکالتنامه: وقتی انجام امور خاصی برای وکالت بلاعزل مشخص کرده باشید و در وکالت نامه ذکر کرده باشید با انجام شدن امور مربوطه وکالت فسخ می‌شود.
با مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست ابطال وکالت بلاعزل: در این شرایط قاضی شرایط و مدارک را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورت تأیید، دستور به ابطال وکالت بلاعزل می‌دهد.
اگر موکل خود امور مربوطه را انجام دهد وکالت بلاعزل نیز باطل خواهد شد.
اگر وکیل از وکالت ممنوع شود وکالت بلاعزل او با موکلش نیز فسخ می‌شود.
ورشکستگی موکل باعث انفساخ وکالت بلاعزل شده به این دلیل که فرد ورشکسته از تصرف در اموال خود ممنوع است.

مشکلات و خطرات وکالت بلاعزل

وکالت بلاعزل مخصوصا برای خریدار‌ها مشکلات و خطرات زیادی دارد و کلاهبرداری‌های زیادی از این موارد گزارش شده است. زیرا در وکالت بلاعزل موکل حق برکناری وکیل را از خود صلب کرده و هر لحظه امکان اینکه وکیل بخواهد از او سواستفاده کند، وجود دارد. پس قبل از امضا قرارداد وکالت بلاعزل درمورد آن به خوبی تحقیق کنید و با مشاورین حقوقی راجع به آن مشورت کنید و تا جای ممکن به صورت وکالتی اقدام به خرید نکنید.

مدارک مورد نیاز برای تنظیم وکالت بلاعزل

مدارک مورد نیاز برای تنظیم وکالت بلاعزل عبارت است از کارت ملی، شناسنامه، وکیل و موکل، سند مالکیت و کپی تمام این موارد.

خلاصه مطلب

در وکالت بلاعزل کلاهبرداری‌های مشاهده می‌شود و توضیه ما این است که برای معاملات خود از وکالت بلاعزل استفاده نکنید‌. افراد نمی‌دانند وکالت بلاعزل چیست وکالت نامه را چگونه تنظیم کنند تا امکان سواستفاده از آن‌ها به صفر برسد و با جاری شدن وکالت بلاعزل کلیه اختیارات معاملات خرید و فروش از موکل به وکیل منتقل می‌شود. بنابراین بهتر است برای انجام اموری که قصد انتقال وکالت بلاعزل برای آن دارید، به سرعت وکالت آن را به سند قطعی و رسمی تبدیل کنید. قبل از اینکه اقدام به دادن وکالت بلاعزل به کسی نمایید با یک مشاور حقوقی خوب مشورت کنید و درمورد نحوه باطل کردن وکالت بلاعزل تخقیق نمایید.