اعتراض به رای تعزیرات حکومتی فرایند پیچیده و زمان‌بر اما امکان‌پذیر است. بسیاری افراد نمی‌دانند چگونه مسیر رسیدگی به آراء صادره از این سازمان آغاز و دنبال می‌شود. از این‌رو ما این صفحه را به این موضوع اختصاص داده‌ایم و به روش‌های اعتراض به آراء تعزیرات پرداخته‌ایم. همچنین اطلاعات کاملی از شرایط و نحوه اعتراض، مهلت‌های مقرر شده و مرجع صالح رسیدگی کننده در خصوص اعتراض به رای قطعی، رای غیابی، رای تجدید نظر و رای بدوی این سازمان در اختیار شما قرار می‌دهیم. در پایان نیز تمامی شرایط، نحوه اعتراض، مهلت‌ها و مرجع رسیدگی به اعتراض در دیوان عدالت اداری نسبت به آراء صادره از تعزیرات را بررسی می‌کنیم؛ پس تا پایان نوشتار با وکیل تعزیرات حکومتی همراه باشید.
اعتراض به رای تعزیرات
سازمان تعزیرات حکومتی نهادی وابسته به وزارت دادگستری است که به موجب قانون، وظیفه رسیدگی به تخلفات صنفی، بهداشتی، دارویی، قاچاق کالا و قاچاق ارز و دیگر تخلفات اقتصادی را به عهده دارد. این سازمان با هدف تسریع در روند رسیدگی و تمرکز بر تخلفات خاص، ساختاری مستقل از دستگاه قضایی داشته و صلاحیت آن در این محدوده، توسط قانون‌گذار تعریف شده است.
در همین خصوص اعتراض به رای تعزیرات یکی از حقوق اشخاصی شناخته می‌شود که از طریق این سازمان محکوم شده‌اند. مطابق با قوانین، امکان طرح اعتراض برای این افراد پیش‌بینی شده تا از حقوق خود در مراجع بالاتر دفاع کنند.
طبق ماده ۲۲ آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی، اعتراض به رای تعزیرات چنان‌چه میزان جریمه تعیین شده در رای صادره از شعبه بدوی تا سقف یک میلیون ریال باشد، آن رای قطعی تلقی شده؛ اما در صورتی که مبلغ جریمه از این حد بیشتر شود، محکوم‌علیه می‌تواند نسبت به مازاد آن تجدید نظرخواهی کند.
البته طی مصوبه سران قوه در سال ۱۴۰۱ این مبلغ در ماده مذکور به میزان ۱۰ میلیون تومان، افزایش یافت. بر این اساس و مطابق با آخرین مصوبه، جریمه تا مبلغ ۱۰ میلیون تومان قطعی و غیرقابل اعتراض است.
البته به غیر از مجازات جریمه مالی، سازمان تعزیرات حکومتی مجازات‌هایی مانند تعطیلی موقت یا دائم کسب‌وکار و ضبط کالا را در صورت مواجهه با تخلفات اعمال می‌کند؛ اما بر اساس اصول دادرسی عادلانه، امکان اعتراض به این تصمیمات وجود دارد. در این راستا اعتراض به رای تعزیرات در چارچوبی مشخص و ناظر بر تصمیماتی که منجر به جریمه نقدی، ضبط کالا یا محرومیت‌های صنفی می‌شود، قابل طرح است.
اعتراض به رای تعزیرات بیشتر از سوی افرادی اقامه می‌شود که رای صادره را خلاف قانون یا مقررات می‌دانند یا معتقدند که دفاعیات آن‌ها به درستی مورد توجه قرار نگرفته است؛ اما نظر به این‌که حکم تعزیرات از چه شعبه صادر شده باشد (بدوی یا تجدید نظر)، شرایط و نحوه اعتراض آن متفاوت می‌شود که در ادامه این اعتراضات را به طور کامل بررسی می‌کنیم.
روش اعتراض به رای تعزیرات حکومتی
روش اعتراض به رای تعزیرات حکومتی تابع مقررات مربوط به نوع رای صادره، قطعیت آن و نهاد صالح رسیدگی کننده است. به طور کلی این اعتراض‌ها در 2 قالب اصلی، قابلیت طرح دارد. یکی اعتراض عادی که ناظر به آراء غیرقطعی است و دیگری اعتراض فوق‌العاده که مختص آراء قطعی تلقی می‌شود.
هر یک از این طرق اعتراض، تشریفات خاصی دارند و مطابق با ضوابط آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی، پیگیری می‌شوند. در ادامه به تفکیک روش‌های اصلی اعتراض به رای تعزیرات حکومتی می‌پردازیم:
- اعتراض عادی (تجدید نظرخواهی): اعتراض عادی به رای تعزیرات حکومتی به آرایی اختصاص دارد که هنوز قطعیت نیافته‌اند. در این فرایند، محکوم‌علیه در مهلت قانونی می‌تواند از رای بدوی تجدید نظرخواهی کند. این روش برای متهمی است که در جلسه بدوی حضور نداشته یا دفاع کتبی ارائه نکرده باشد. در این خصوص ماده ۲۲ آیین‌نامه سازمان تعزیرات به شرایط و محدودیت‌های تجدید نظر اشاره می‌کند.
- اعتراض فوق‌العاده (اعاده دادرسی): در مواردی که رای صادره قطعی باشد، تنها راه حقوقی اعتراض فوق‌العاده برای تعزیرات حکومتی از طریق اعاده دادرسی است. طبق تبصره ماده ۲۳ آیین‌نامه سازمان تعزیرات در صورتی که نهادهایی نظیر سازمان بازرسی یا دستگاه‌های نظارتی، رای قطعی را خلاف قانون تشخیص دهند، می‌توانند از وزیر دادگستری تقاضای رسیدگی مجدد کنند؛ مشروط به این‌که دلایل قانونی و مستند ارائه دهند.
- درخواست تجدید نظر از سوی رئیس سازمان: بر اساس تبصره الحاقی ماده ۵۰ قانون مبارزه با مواد مخدر، رئیس سازمان تعزیرات حکومتی اختیار دارد در مواردی که رای بدوی قطعیت یافته یا به دلیل عدم تجدید نظرخواهی قطعی تلقی می‌شود، چنان‌چه رای صادره را با قوانین جاری منطبق نداند یا جریمه نقدی را متناسب تشخیص ندهد، تقاضای تجدید نظر کند.
اعتراض به رای قطعی تعزیرات
اعتراض به رای قطعی تعزیرات حکومتی در مواردی مطرح می‌شود که رای صادره به مرحله قطعیت رسیده و امکان تجدید نظرخواهی عادی از آن وجود نداشته باشد.
این اعتراض به طور معمول زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که محکوم‌علیه یا مقام نظارتی نسبت به مشروعیت، قانونی بودن یا تناسب رای صادره، تردید داشته و قصد دارند از طرق فوق‌العاده یا نظارت قضایی مسیر رسیدگی مجدد را پیگیری کنند. در این موارد قانون‌گذار 2 روش مشخص برای اعتراض به رای تعزیرات را در نظر گرفته که به قرار زیر است:
- اعاده دادرسی از طریق تبصره ماده ۳ آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی: با وجود این‌که آیین‌نامه سازمان به طور صریح اعاده دادرسی را تعریف نکرده، اما مطابق با تبصره ماده ۳ این امکان برای برخی مقامات فراهم شده است. بر این اساس هرگاه روسای سازمان تعزیرات، مراجع بازرسی یا نهادهای نظارتی، رای قطعی شعب بدوی یا تجدید نظر را خلاف قانون تشخیص دهند، می‌توانند با ذکر دلیل از وزیر دادگستری تقاضای رسیدگی کنند. چنان‌چه این تقاضا وارد تشخیص داده شود، پرونده به شعب عالی تجدید نظر در مرکز ارجاع می‌شود. رای این شعب قطعی است و جریان اعتراض مانع اجرای رای اولیه نمی‌شود.
- اعتراض به رای قطعی در دیوان عدالت اداری: طبق بند ۲ ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری، آراء قطعی سازمان تعزیرات حکومتی در صورتی که واجد وصف اجرایی باشند، قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری هستند. البته باید توجه داشت که بر اساس رویه و صراحت قانون، آراء قطعی تعزیرات در حوزه قاچاق کالا و ارز از شمول این ماده خارج بوده و قابل اعتراض در دیوان نیستند. در نتیجه فقط آرایی قابل اعتراض هستند که مربوط به تخلفات صنفی، بهداشتی و مشابه آن‌ها باشند.
شرایط اعتراض به رای قطعی تعزیرات
برای طرح اعتراض به رای قطعی تعزیرات، شرایط خاصی در قانون تصریح نشده؛ اما در عمل وجود دلایل قانونی، مستندات قابل ارائه و عدم مغایرت با محدودیت‌های قانونی مانند موضوع قاچاق کالا از الزامات ضمنی به شمار می‌آیند. همچنین در مورد اعتراض از طریق تبصره ماده 3، تنها نهادهای خاص و مراجع نظارتی امکان ارائه تقاضا را دارند؛ اما در دیوان عدالت اداری هر ذی‌نفعی که رای قطعی را مغایر با حقوق خود بداند، می‌تواند اعتراض کند.
نحوه اعتراض به رای قطعی تعزیرات
نحوه اعتراض به رای تعزیرات برای آراء قطعی بسته به روش انتخابی، متفاوت است. در اعتراض از طریق تبصره ماده ۳ آیین‌نامه، لایحه اعتراضی باید به همراه تصویر رای بدوی و قطعی، تحویل رئیس سازمان تعزیرات حکومتی یا وزیر دادگستری شده تا در صورت تایید به شعب عالی تجدید نظر ارجاع شود.
در مقابل اعتراض به رای قطعی در دیوان عدالت اداری به ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا دفاتر دیوان نیاز دارد. همچنین معترض باید ضمن تنظیم دادخواست رسمی، مدارک و مستندات مرتبط را ضمیمه کرده و هزینه دادرسی مربوطه را نیز پرداخت کند.
مهلت اعتراض به رای قطعی تعزیرات
با ابطال تبصره ماده ۳ دستورالعمل اجرایی سازمان تعزیرات حکومتی و بنابر رای شماره ۷۰ مورخ ۱۴۰۱ از سوی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و طبق ماده ۲۳ آیین‌نامه در حال حاضر اعتراض به رای قطعی از طریق شعب عالی تجدید نظر، محدودیت زمانی ندارد. با این حال برای اعتراض به آراء قطعی در دیوان عدالت اداری برای اشخاص مقیم ایران 3 ماه و برای اشخاص خارج از کشور 2 ماه از تاریخ ابلاغ رای در نظر گرفته شده است.
مرجع رسیدگی اعتراض به رای قطعی تعزیرات
مرجع رسیدگی اعتراض به رای تعزیرات در خصوص آراء قطعی، چنان‌چه از طریق تبصره ماده ۳ صورت گیرد، شعب عالی تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی است. این شعب در مرکز مستقر هستند و آراء صادره از آن‌ها قطعی تلقی می‌شود؛ اما اگر اعتراض از طریق دیوان عدالت اداری پیگیری شود، شعب بدوی یا تجدید نظر دیوان عدالت اداری بر اساس نوع درخواست و مرحله رسیدگی، مرجع صالح این موضوع شناخته می‌شوند.
اعتراض به رای غیابی تعزیرات
اعتراض به رای غیابی تعزیرات حکومتی، همان واخواهی از رای غیابی است. این نوع اعتراض به معنای حقی به حساب می‌آید که به متهمی که در جلسه رسیدگی غایب بوده و امکان دفاع در برابر اتهامات را نداشته، داده می‌شود. با توجه به این‌که حضور طرفین در جلسه رسیدگی، شرط اساسی رسیدگی عادلانه مقرر شده، مطابق با آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی، اعتراض در قالب واخواهی به عنوان یکی از طرق اعتراض به رای غیابی پیش‌بینی شده است.
شرایط اعتراض به رای غیابی تعزیرات
بر اساس ماده ۲۸ آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی، صدور رای غیابی تنها در صورت وجود 2 شرط قانونی زیر امکان‌پذیر است:
- متهم در جلسه رسیدگی حضور پیدا نکرده باشد.
- هیچ‌گونه دفاعی از سوی متهم یا وکیل ارائه نشده باشد.
- دفاع حضوری می‌تواند توسط خود متهم یا نماینده قانونی او انجام گیرد که باید ظرف ۵ روز از تاریخ ابلاغ احضاریه و در زمان تعیین شده باشد. در صورت عدم حضور بدون عذر موجه، رسیدگی و صدور رای به صورت غیابی، بلامانع است.
نحوه اعتراض به رای غیابی تعزیرات
واخواهی از رای غیابی یکی از طرق خاص اعتراض به رای تعزیرات محسوب می‌شود و متهمی که رای علیه او صادر شده، حق دارد در مهلت قانونی مشخص واخواهی کند. پس از ثبت واخواهی، شعبه صادر کننده رای غیابی، جلسه رسیدگی مجدد تعیین و طرفین را دعوت می‌کند.
در این رسیدگی چنان‌چه ادله متهم قانع کننده باشد، ممکن است رای اولیه نقض یا اصلاح شود. همچنین عدم حضور طرفین یا هر یک از آن‌ها در جلسه واخواهی مانع رسیدگی نیست و شعبه بر اساس مستندات موجود، تصمیم‌گیری خواهد کرد.
مهلت اعتراض به رای غیابی تعزیرات
مطابق با آیین‌نامه تعزیرات حکومتی، مهلت واخواهی از رای غیابی برای اشخاص در داخل کشور ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای است. همچنین افراد مقیم خارج از کشور ظرف مدت 2 ماه از تاریخ ابلاغ رای حق واخواهی دارند. رعایت این مهلت برای پذیرش اعتراض الزامی بوده و در صورت انقضای آن، رای صادره قطعی تلقی می‌شود.
مرجع رسیدگی اعتراض به رای غیابی تعزیرات
مرجع صالح برای رسیدگی به واخواهی از آراء غیابی در اعتراض به رای تعزیرات، همان شعبه بدوی صادر کننده رای غیابی است. پس از رسیدگی و صدور رای واخواهی در صورت اعتراض مجدد، امکان تجدید نظرخواهی از رای صادره در مراجع تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی وجود دارد. در نتیجه رسیدگی در این مرحله توسط مرجع صادر کننده رای انجام می‌گیرد و تغییر مرجع تا زمان مرحله تجدید نظر رخ نمی‌دهد.
نمونه واخواهی رای تعزیرات حکومتی
برای دانلود، اینجا کلیک کنید.
اعتراض به رای تجدید نظر تعزیرات
ماده ۴۳۴ قانون آیین دادرسی کیفری، تجدید نظرخواهی را یکی از طرق شکایت از آراء می‌داند که برای اصلاح اشتباهات قضایی در نظر گرفته شده و برای اعتراض به رای تعزیرات نیز اعمال می‌شود.
بر این اساس چنان‌چه رای صادره با قانون مغایرت داشته، صلاحیت مرجع صادر کننده محل تردید بوده، یکی از جهات رد دادرس محقق شود یا ادله ابرازی مورد توجه دادگاه قرار نگرفته باشد، امکان تجدید نظرخواهی فراهم است. در این راستا آراء صادره از شعب بدوی تعزیرات حکومتی در موضوعاتی نظیر قاچاق کالا و ارز، تخلفات صنفی، بهداشتی، دارویی و سایر موارد، قابلیت تجدید نظرخواهی دارند.
شرایط اعتراض به رای تجدید نظر تعزیرات
برای تجدید نظرخواهی و اعتراض به رای تعزیرات، شرایطی وجود دارد که رعایت آن‌ها برای ورود به این فرایند الزامی است. این شروط این‌گونه تعریف می‌شوند:
- معترض باید ظرف مهلت قانونی نسبت به رای اعتراض کند.
- فرم تجدید نظرخواهی یا تنظیم لایحه اعتراضی مستدل باید تکمیل شود.
- معترض باید در سامانه میز خدمت الکترونیک سازمان تعزیرات حکومتی، حساب کاربری داشته باشد و درخواست خود را از این طریق ثبت کند.
- ارائه مدارک مرتبط و مستندات لازم از الزامات ثبت اعتراض است.
- اعتراض باید در دفتر شعبه بدوی صادر کننده رای، ثبت و رسید رسمی به عنوان اثبات اقدام قانونی دریافت شود.
نحوه اعتراض به رای تجدید نظر تعزیرات
تجدید نظرخواهی از رای تعزیرات بدون نیاز به پرداخت هزینه دادرسی یا ابطال تمبر، انجام می‌گیرد. تجدید نظرخواه می‌تواند با تنظیم یک لایحه یا درخواست کتبی اعتراض خود را اعلام کند. این درخواست باید به دفتر شعبه صادر کننده رای بدوی تسلیم شود و پس از ثبت درخواست، رسیدی مشتمل بر نام تجدید نظرخواه، طرف دعوا، تاریخ تسلیم و شماره ثبت به وی تحویل داده می‌شود.
بعد از آن، ظرف حداکثر 2 روز پرونده به شعب تجدید نظر ذی‌ربط ارسال می‌شود. چنان‌چه تنها یک شعبه تجدید نظر موجود باشد به همان شعبه ارجاع شده و در صورت تعدد شعب، ارجاع به شعبه اول یا شعبه تعیین شده انجام می‌گیرد. در جریان رسیدگی به اعتراض به رای تعزیرات، شعب تجدید نظر اجازه تشدید مجازات در صورت خفیف بودن رای بدوی را تنها در شرایط خاصی دارند که به قرار زیر است:
- رای بدوی مجازاتی کم‌تر از حداقل قانونی داشته باشد.
- اعتراض از سوی شاکی یا مقامات صلاحیت‌دار مندرج در ماده ۲۳۵ صورت گرفته باشد.
مهلت اعتراض به رای تجدید نظر تعزیرات
بر اساس تبصره ۳ دستورالعمل اجرایی ماده ۲۳ آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی، مهلت تجدید نظرخواهی جهت اعتراض به رای تعزیرات برای افراد مقیم ایران ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ رای است.
همچنین در موارد خاص مانند پرونده‌های قاچاق کالا و ارز به موجب ماده ۵۰ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مهلت اعتراض ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای تعیین شده است. این مهلت برای وزارتخانه‌ها، موسسات و مقامات دولتی تا 3 ماه پس از صدور رای مقرر شده که شرط اصلی پذیرش تجدید نظر تلقی می‌شود.
مرجع رسیدگی اعتراض به رای تجدید نظر تعزیرات
مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض به رای تجدید نظر تعزیرات، شعب عالی تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی است و پس از صدو رای صادره در صورت نهایی شدن، قابلیت اجرا دارد. بنابراین تمامی رسیدگی تجدید نظرخواهی در چارچوب همین شعب انجام می‌گیرد و هیچ مرجع دیگری در رسیدگی به این دسته از اعتراضات، صلاحیت ندارد.
اعتراض به رای بدوی تعزیرات حکومتی
آراء بدوی صادره از شعب تعزیرات حکومتی بسته به این‌که غیابی یا حضوری صادر شده باشند، 2 روش متفاوت برای اعتراض دارند. متهم می‌تواند با توجه به ماهیت رای صادره از یکی از 2 طریق تعیین شده، اقدام به اعتراض به رای تعزیرات کند. این 2 روش اعتراضی به قرار زیر هستند:
- واخواهی نسبت به رای غیابی تعزیرات حکومتی: در صورتی که رای بدوی به صورت غیابی صادر شده و متهم در جلسه دادرسی حضور نداشته و لایحه‌ای نیز در پاسخ به اتهام تقدیم نکرده باشد، رای صادره غیابی تلقی می‌شود. در این موارد با استناد به تبصره ۳ ماده ۷۲ قانون نظام صنفی و ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری، واخواهی در آراء غیابی تعزیرات پذیرش می‌شوند. بنابراین متهم حق دارد با استناد به اصول دادرسی منصفانه، نسبت به رای غیابی اعتراض و درخواست رسیدگی مجدد کند.
- اعتراض به رای حضوری تعزیرات حکومتی: چنان‌چه رای بدوی به صورت حضوری صادر شده باشد، امکان اعتراض از طریق تجدید نظرخواهی وجود دارد. این اعتراض می‌تواند از سوی محکوم‌علیه انجام گیرد؛ مشروط بر آن‌که در مهلت مقرر قانونی باشد. تجدید نظرخواهی نیازی به پرداخت هزینه دادرسی ندارد و معترض می‌تواند دلایل را به صورت مکتوب در قالب لایحه یا فرم مخصوص اعتراض، ارائه دهد. بر این اساس آراء حضوری با هدف نقض یا اصلاح رای صادره شعب بدوی با ارجاع پرونده به مرجع تجدید نظر رسیدگی می‌شوند.
شرایط اعتراض به رای بدوی تعزیرات
برای اعتراض به رای بدوی تعزیرات حکومتی، ابتدا باید وضعیت صدور رای مشخص شود؛ به عبارتی این‌که رای صادره غیابی بوده یا حضوری صادر شده، مورد توجه قرار گیرد. در صورتی که رای غیابی باشد، متهم حق اعتراض به رای از طریق واخواهی را دارد؛ مشروط بر این‌که در جلسه رسیدگی حضور نداشته و لایحه‌ای نیز تقدیم نکرده باشد.
اما اگر رای به صورت حضوری صادر شده باشد، طرفین دعوا در صورتی مجاز به تجدید نظر خواهی هستند که در مهلت قانونی با داشتن سمت قانونی، اقدام کنند. بنابراین احراز سمت، رعایت مهلت و شناسایی نوع رای از ارکان تحقق شرایط اعتراض به رای تعزیرات در این خصوص محسوب می‌شود.
نحوه اعتراض به رای بدوی تعزیرات
نحوه اعتراض به رای بدوی در تعزیرات حکومتی بسته به حضور یا غیابی بودن رای، متفاوت است. چنان‌چه رای غیابی باشد، متهم می‌تواند با تنظیم درخواست واخواهی مستند به ماده ۲۷ آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی و با توجه به قواعد ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری، اعتراض خود را اعلام کند. در این صورت درخواست واخواهی باید به همان شعبه صادر کننده رای ارائه شود و رسیدگی مجدد انجام گیرد.
حال اگر صدور رای حضوری باشد، اعتراض به رای تعزیرات از طریق تقدیم دادخواست تجدید نظر عملی می‌شود. این دادخواست باید با مشخصات کامل معترض، شماره پرونده، دلایل اعتراض و مستندات مربوطه ارائه شود. نکته این‌که اعتراض به رای بدوی تعزیرات می‌تواند حضوری و در قالب فرم مخصوص در دبیرخانه تعزیرات، پیگیری شده یا به صورت الکترونیکی از طریق سامانه، ثبت شود.
مهلت اعتراض به رای بدوی تعزیرات
مهلت اعتراض به آراء بدوی تعزیرات حکومتی با توجه به نوع رای، متغیر است. در مورد واخواهی نسبت به رای غیابی، این مهلت برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه از تاریخ ابلاغ رای مقرر شده؛ اما در خصوص اعتراض به آراء حضوری، معترض باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی نسبت به آن اعتراض کند.
همچنین سایر اشخاصی که متاثر از رای بدوی صادره هستند، مطابق با ماده ۲۳ آیین‌نامه سازمان تعزیرات تا ۳ ماه از تاریخ صدور رای، فرصت دارند اعتراض خود را مطرح کنند.
مرجع رسیدگی اعتراض به رای بدوی تعزیرات
مرجع صالح رسیدگی اعتراض به رای تعزیرات نسبت به آراء بدوی، شعب تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی است. این شعب مطابق با آیین‌نامه از یک رئیس و 2 عضو تشکیل می‌شوند و با حضور حداقل 2 عضو، رسمیت می‌یابند. تصمیم شعبه تجدید نظر قطعی و لازم‌الاجرا است؛ مگر در موارد خاص که مطابق با مقررات اجازه رسیدگی مجدد یا فرجام‌خواهی داده شده باشد.
نمونه متن و لایحه دفاعیه تعزیرات حکومتی
برای دانلود، اینجا کلیک کنید.
مرجع صالح اعتراض به رای تعزیرات حکومتی
مرجع صالح رسیدگی به اعتراض به رای تعزیرات حکومتی نسبت به آراء صادره و مرحله دادرسی، متفاوت است. چنان‌چه رای بدوی به صورت حضوری صادر شده باشد، مرجع صالح برای رسیدگی، شعب تجدید نظر تعزیرات حکومتی است که با بررسی مجدد دلایل و مستندات، رای جدیدی صادر می‌کنند؛ اما اگر رای بدوی غیابی باشد و واخواهی نسبت به آن ثبت شود، رسیدگی مجدد ابتدا در همان شعبه بدوی صادر کننده رای صورت می‌گیرد و پس از صدور مجدد، امکان تجدید نظرخواهی فراهم است.
همچنین اگر رای قطعی تعزیرات حکومتی خلاف قانون یا مقررات اداری باشد، رسیدگی نهایی به شکایت از آن در صلاحیت دیوان عدالت اداری یا شعب عالی تجدید نظر سازمان تعزیرات قرار می‌گیرد. بنابراین مرجع صالح اعتراض به آراء تعزیرات حکومتی با توجه به قطعی بودن یا نبودن رای و مرحله دادرسی، متغیر است.
اعتراض به رای تعزیرات حکومتی در دیوان عدالت اداری
آراء صادره از شعب بدوی و تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی، قابلیت اعتراض در دیوان عدالت اداری را دارند؛ مشروط بر این‌که واجد وصف قطعی بوده و شرایط قانونی لازم را هم داشته باشند.
مطابق با ماده ۲۳ آیین‌نامه سازمان تعزیرات حکومتی، آراء قطعی در صورت وجود ایرادات شکلی یا ماهوی می‌توانند در دیوان مورد شکایت قرار گیرند. همچنین اگر پرونده هم‌زمان در شعب عالی سازمان تعزیرات مطرح باشد، مانعی برای رسیدگی در دیوان وجود ندارد.
رسیدگی دیوان عدالت اداری به اعتراض به رای تعزیرات حکومتی با هدف نظارت و رعایت اصول دادرسی عادلانه صورت می‌گیرد. چنان‌چه رای مورد اعتراض دارای اشکالات قانونی باشد، دیوان پرونده را جهت اصلاح به مرجع صادر کننده رای ارجاع می‌دهد و در مواردی که اشکال متوجه صلاحیت باشد، پرونده با الزام به صدور قرار عدم صلاحیت به مرجع صالح ارسال می‌شود.
شرایط اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری
اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری مستلزم وجود برخی شرایط اساسی است که در ادامه آن‌ها را تشریح می‌کنیم:
- رای مورد اعتراض باید از جمله آراء قطعی باشد؛ چه در مرحله بدوی و چه پس از تجدید نظر.
- اعتراض باید توسط اشخاص ذی‌نفع و دارای سمت قانونی مطرح شود؛ مانند متهم، شاکی یا نماینده قانونی آن‌ها.
- موضوع اعتراض باید ناظر به تخلفات قانونی در فرایند دادرسی، ایرادات ماهوی در تطبیق حکم با قانون یا اشکالات شکلی در مراحل رسیدگی باشد.
- در پرونده‌های قاچاق کالا و ارز، آراء تعزیرات قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری نیستند؛ چراکه قانون‌گذار رسیدگی به این دسته پرونده‌ها را از صلاحیت دیوان خارج دانسته است. در نتیجه اعتراض به چنین آرایی در هیچ یک از مراجع قضایی دیوان، امکان‌پذیر نخواهد بود.
نحوه اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری
رسیدگی به اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری با ارائه دادخواست رسمی از سوی شاکی یا متهم آغاز می‌شود. فرد معترض می‌تواند خود در جلسه رسیدگی حضور یافته یا لایحه دفاعی ارسال کند. بر اساس رویه جاری، اگر متهم پس از اخطاریه قانونی در مهلت ۱۰ روزه از تاریخ ابلاغ در جلسه رسیدگی حاضر نشود یا لایحه‌ای ارائه نکند، رسیدگی غیابی انجام می‌گیرد.
نکته مهم این است که رسیدگی در دیوان عدالت اداری به آراء تعزیرات حکومتی بر اساس ماده ۶۳ آیین دادرسی دیوان از 2 جنبه شکلی و ماهوی انجام می‌گیرد. اگر ایراد موثری در رای نباشد، رای مورد اعتراض ابرام می‌شود؛ اما در صورت وجود ایراد، پرونده با ذکر دلایل به مرجع صادر کننده اعاده شده و پس از رفع ایرادات، نسبت به صدور رای مجدد اقدام خواهد شد.
مهلت اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری
طبق تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، مهلت اعتراض به آراء قطعی تعزیرات حکومتی برای اشخاص مقیم ایران 3 ماه از تاریخ قطعیت رای است. همچنین اشخاص مقیم خارج از کشور ۶ ماه از تاریخ قطعی شدن رای، مهلت اعتراض دارند.
این نکته را هم باید بدانید که بیشتر آراء تعزیرات ۲ مرحله‌ای هستند؛ یعنی رای صادره در مرحله بدوی قابل اعتراض در مرحله تجدید نظر است و رای صادره در مرحله تجدید نظر، قطعی بوده و قابلیت طرح در دیوان عدالت اداری را دارد. بنابراین شناخت مهلت‌های مقرر با توجه به مرحله دادرسی و قطعیت حکم، الزامی است.
مرجع رسیدگی اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری
مرجع رسیدگی اعتراض به رای تعزیرات در دیوان عدالت اداری بسته به نوع اعتراض می‌تواند شعب بدوی یا تجدید نظر این دیوان باشد. در ابتدا دادخواست به یکی از شعب بدوی دیوان، ارجاع می‌شود و در صورت صدور رای قابل تجدید نظرخواهی، امکان اعتراض در شعب تجدید نظر دیوان، فراهم است.
همچنین اگر رای تعزیرات اشکال ماهوی یا شکلی داشته باشد، شعب دیوان موظفند با ذکر دقیق ایرادات، پرونده را برای اصلاح به مرجع صادر کننده بازگردانند؛ اما اگر ایراد مربوط به عدم صلاحیت باشد، شعبه تعزیرات باید با صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را به مرجع صالح ارسال کند. بنابراین مرجع رسیدگی در دیوان عدالت اداری در مواجهه با آراء متفاوت است.
سخن پایانی
در پایان باید تاکید کرد که اعتراض به رای تعزیرات حکومتی مسیر قانونی مشخصی دارد؛ مشروط بر این‌که به درستی و در مهلت مقرر با استناد به دلایل شکلی یا ماهوی مطرح شود. ما در این صفحه سعی کردیم به مهم‌ترین جنبه‌های این فرایند اعتراضی و روش‌های آن بپردازیم.
همچنین در خصوص شرایط و نحوه اعتراض، مهلت‌های مقرر شده و مرجع رسیدگی در خصوص اعتراض به آراء قطعی، غیابی یا واخواهی، تجدید نظر و بدوی، اطلاعاتی را با شما به اشتراک گذاشتیم.
در پایان نیز اعتراض به آراء تعزیرات حکومتی در دیوان عدالت اداری را بررسی کردیم و در خصوص شرایط، نحوه اعتراض، مهلت‌ها و مرجع رسیدگی آن توضیح دادیم. امیدواریم که این مطالب با توجه به آیین‌نامه‌های مرتبط با تعزیرات حکومتی و دیگر مقررات جاری، مسیر اعتراض به این آراء را شفاف‌سازی کرده باشد و موثر واقع شود. همچنین در صورت نیاز می توانید از مشاوره حقوقی با بهترین وکیل پایه یک دادگستری در این زمینه، استفاده کنید.
سوالات متداول
- چگونه به رای تعزیرات اعتراض کنیم؟
برای اعتراض به رای تعزیرات حکومتی ابتدا باید نوع رای (قطعی یا غیرقطعی) را مشخص کرد. در صورت قطعی بودن رای، اعتراض از طریق تنظیم دادخواست به دیوان عدالت اداری، البته با رعایت مهلت مقرر انجام می‌گیرد. دیگر آراء نیز بسته به حضوری یا غیابی بودن رای صادره، قابلیت اعتراض در مرجع صالح را دارند. - آراء سازمان تعزیرات حکومتی در چه خصوص صادر می‌شود؟
آراء صادره از این سازمان مرتبط با تخلفات تعزیراتی شامل گران‌فروشی، کم‌فروشی، احتکار، تقلب و عرضه خارج از شبکه است. همچنین تخلفات صنفی مانند عدم رعایت مقررات مربوطه، نداشتن مجوزهای لازم، عدم رعایت استانداردهای بهداشتی، تخلفات دارویی، بهداشتی و قاچاق کالا و ارز را شامل می‌شود. - انواع مجازات‌ها در رای تعزیرات حکومتی کدامند؟
این سازمان در مواجهه با تخلفات، مجازات‌هایی نظیر پرداخت جریمه‌های مالی بسته به نوع و شدت تخلف، تعطیلی موقت یا دائم کسب‌وکار و در برخی موارد ضبط کالاهای متخلف از بازار را در نظر می‌گیرد.
