افراز ملک مشاع چیست؟ ( انواع، شرایط، فرایند و درخواست افراز ملک از طریق اداره ثبت و دادگاه)

ما در مطالب این صفحه در رابطه با افراز ملک مشاع سخن خواهیم گفت و به مواردی چون انواع افراز ملک مشاع، شرایط افراز ملک مشاع، فرایند درخواست افراز ملک مشاع، نحوه درخواست افراز ملک از طریق اداره ثبت، درخواست افراز ملک از طریق دادگاه، اسناد و مدارک لازم برای افراز ملک مشاع، هزینه‌های مربوط به این موضوع و مرجع صالح رسیدگی به افراز ملک مشاع سخن خواهیم گفت و اطلاعات جامعی به شما عزیزان ارائه خواهیم داد و اینک به شما پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطالب این صفحه با بهترین وکیل پایه یک دادگستری همراه باشید.

موسی الرضا میر وکیل پایه یک دادگستری

وکالت و مشاوره تخصصی در دعاوی کیفری

شماره تماس جهت تعیین وقت مشاوره

09123829850

افراز چیست؟

افراز در اصطلاح حقوقی به معنای تقسیم مال مشترک یا مشاع بین چند نفر است. زمانی که چند نفر مالکیتی مشترک بر یک ملک یا دارایی داشته باشند (مال مشاع)، هر یک از آن‌ها سهم مشخصی از آن مال را دارا هستند.

افراز به این معناست که این سهم‌های مشترک از هم جدا شده و به هر یک از مالکان، بخش مشخصی از آن مال اختصاص یابد. به عبارت ساده‌تر، افراز یعنی تبدیل مال مشترک به مال مفروز.

دلایل مختلفی برای درخواست افراز وجود دارد. ممکن است یکی از شرکا تمایل به فروش سهم خود داشته باشد، یا اینکه اختلافاتی بین شرکا به وجود آمده باشد که منجر به درخواست افراز شود.

همچنین، ممکن است ملک مشاع به گونه‌ای باشد که تقسیم آن به نفع همه شرکا باشد، مثلاً اگر ملک مشاع به چند قطعه زمین تقسیم شود، هر یک از شرکا می‌تواند زمین خود را به صورت جداگانه مورد استفاده قرار دهد.

انواع افراز ملک مشاع

افراز ملک مشاع به معنای تقسیم مال مشترک بین چند مالک است. این فرایند می‌تواند به دو صورت کلی انجام شود:

افراز تراضی و افراز اجباری که در این باره افراز تراضی زمانی صورت می‌گیرد که تمامی مالکان ملک بر سر نحوه تقسیم آن به توافق برسند. در این روش، مالکان می‌توانند با توافق خود، ملک را به قطعات کوچکتر تقسیم کرده و به هر یک از مالکان سهم مشخصی اختصاص دهند. افراز تراضی معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از افراز اجباری است، زیرا نیاز به دخالت مراجع قضایی ندارد.

همچنین افراز اجباری زمانی رخ می‌دهد که مالکان ملک بر سر نحوه تقسیم آن به توافق نرسند. در این صورت، یکی از مالکان می‌تواند با طرح دعوی در دادگاه، درخواست افراز ملک را نماید. دادگاه پس از بررسی ادعاهای طرفین و مدارک ارائه شده، با توجه به قوانین و مقررات موجود، سهم هر یک از مالکان را تعیین کرده و حکم به افراز ملک صادر می‌کند. افراز اجباری معمولاً طولانی‌تر و پر هزینه تر از افراز تراضی است.

بهتر است که برای دریافت مشاوره حقوقی، با بهترین وکیل ملکی، مشورت داشته باشید.

شرایط افراز ملک مشاع

افراز ملک مشاع، فرآیندی حقوقی است که طی آن مال مشترک بین چند نفر به قطعات جداگانه تقسیم می‌شود تا هر یک از مالکان، مالکیت مستقلی بر بخش مشخصی از ملک پیدا کند. برای انجام این فرآیند، شرایط خاصی باید وجود داشته باشد.

اولین شرط برای افراز ملک مشاع، وجود مال مشاع است. به عبارت دیگر، باید ملکی وجود داشته باشد که مالکیت آن به صورت مشترک بین چند نفر باشد. این مالکیت مشترک می‌تواند بر اساس سهم‌الشرکه هر یک از مالکان متفاوت باشد.

همچنین، ملک مشاع باید قابل تقسیم به قطعات مجزا باشد به طوری که ارزش هر قطعه با سهم مالک آن متناسب باشد. شرط دوم برای افراز، درخواست یکی از شرکا است.
هر یک از مالکان مشترک می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طرح دعوی افراز، درخواست تقسیم ملک را نماید. البته، در صورتی که همه مالکان با افراز ملک موافق باشند، می‌توانند با توافق خود نسبت به تقسیم ملک اقدام کنند و نیازی به مراجعه به دادگاه نخواهد بود.

شرط سوم و مهمترین شرط، امکان افراز ملک است. به عبارت دیگر، ملک باید به گونه‌ای باشد که بتوان آن را به قطعات مجزا تقسیم کرد. اگر تقسیم ملک به قطعات مجزا منجر به کاهش ارزش کلی ملک شود یا حقوق سایر مالکان را به خطر بیندازد، دادگاه ممکن است درخواست افراز را رد کند.

فرایند درخواست افراز ملک مشاع

افراز ملک مشاع فرآیندی است که طی آن مال مشترک بین چند نفر به قطعات جداگانه تقسیم می‌شود تا هر یک از مالکان، مالکیت مستقلی بر بخش مشخصی از ملک داشته باشند. این فرآیند می‌تواند به دو صورت توافقی یا قضایی انجام شود.

درخواست افراز به صورت توافقی زمانی صورت می‌گیرد که تمامی شرکای ملک بر سر نحوه تقسیم و سهم هر یک از آن‌ها توافق کنند. در این روش، شرکا با تنظیم توافق‌نامه‌ای، شرایط تقسیم ملک را مشخص کرده و به ثبت می‌رسانند. این روش سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از روش قضایی است اما نیازمند توافق کامل تمامی شرکا می‌باشد.

همچنین در روش دوم، درخواست افراز به صورت قضایی زمانی مطرح می‌شود که شرکا نتوانند بر سر نحوه تقسیم ملک به توافق برسند. در این صورت، یکی از شرکا می‌تواند با طرح دعوی افراز در دادگاه، درخواست تقسیم ملک را نماید. دادگاه پس از بررسی ادعاهای طرفین و جمع‌آوری مدارک، حکم به افراز ملک صادر می‌کند. در حکم دادگاه، نحوه تقسیم ملک، سهم هر یک از شرکا و سایر جزئیات مربوط به افراز مشخص می‌شود.

نحوه درخواست افراز ملک از طریق اداره ثبت

یکی از روش‌های درخواست افراز ملک، مراجعه به اداره ثبت اسناد است. این روش معمولاً برای املاکی مناسب است که جریان ثبتی آن‌ها خاتمه یافته و سند مالکیت قطعی صادر شده باشد. برای درخواست افراز از طریق اداره ثبت، باید مراحل زیر را طی کنید: درخواست افراز باید به صورت کتبی و در برگه عادی تنظیم شود و همراه با تصویر مدارک شناسایی و سند مالکیت به اداره ثبت ارائه گردد.

پس از ثبت درخواست، رئیس اداره ثبت پرونده را به یکی از کارشناسان ثبتی ارجاع می‌دهد. کارشناس با بررسی دقیق وضعیت ثبتی ملک، از جمله بررسی وجود هرگونه مانع یا محدودیت برای افراز، گزارش اولیه خود را ارائه می‌کند. در برخی موارد ممکن است استعلاماتی از سایر ادارات مانند شهرداری یا جهاد کشاورزی نیز صورت گیرد.

پس از بررسی اولیه کارشناس، در صورتی که ملک قابلیت افراز داشته باشد، کارشناس اقدام به تعیین حدود و مشخصات هر یک از قطعات حاصل از افراز می‌کند. این کار معمولاً با استفاده از نقشه‌های ثبتی و انجام بازدید میدانی از ملک صورت می‌گیرد.

پس از تعیین حدود و مشخصات قطعات، گزارشی مبسوط به همراه نقشه‌های تفکیکی به اداره ثبت ارائه می‌شود. در مرحله آخر، اداره ثبت با توجه به گزارش کارشناس و سایر مدارک موجود، نسبت به صدور سند مالکیت جدید برای هر یک از شرکا اقدام می‌نماید. این سند‌ها نشان‌دهنده مالکیت مفروز هر یک از شرکا بر قطعه اختصاصی خود است.

نمونه فرم درخواست افراز ملک از طریق اداره ثبت

در این قسمت شما می‌توانید فایل نمونه فرم درخواست افراز ملک از طریق اداره ثبت دانلود کنید:

درخواست افراز ملک از طریق دادگاه

درخواست افراز ملک از طریق دادگاه زمانی مطرح می‌شود که مالکین یک ملک مشاع (ملکی که چند نفر مالک مشترک آن هستند) نتوانند به توافق برای تقسیم آن برسند. در چنین شرایطی، یکی از مالکان می‌تواند با مراجعه به دادگاه و طرح دعوی افراز، خواستار تقسیم سهم خود شود.

دادگاه پس از بررسی درخواست و ادعاهای طرفین، در صورتی که امکان تقسیم ملک وجود داشته باشد، حکم به افراز ملک صادر می‌کند. در حکم دادگاه، سهم هر یک از مالکان مشخص شده و نحوه تقسیم ملک تعیین می‌شود. در صورتی که ملک قابل تقسیم نباشد، دادگاه ممکن است حکم به فروش ملک مشاع و تقسیم وجه حاصل از فروش بین مالکان را صادر کند.

فرآیند افراز ملک از طریق دادگاه شامل مراحل مختلفی است. ابتدا، فرد متقاضی باید دادخواستی را به دادگاه ارائه کند که در آن مشخصات ملک، مشخصات مالکان و دلایل درخواست افراز قید شود. سپس، دادگاه با احضار طرفین دعوا، به رسیدگی به پرونده می‌پردازد.

در صورت لزوم، دادگاه از کارشناس رسمی دادگستری درخواست ارزیابی ملک می‌کند تا ارزش ملک و نحوه تقسیم آن مشخص شود. پس از صدور حکم قطعی دادگاه، حکم به اداره ثبت اسناد ارسال می‌شود تا تغییرات لازم در سند مالکیت اعمال شود. با انجام این مراحل، ملک مشاع به چند قطعه مجزا تقسیم شده و هر یک از مالکان سند مالکیت جداگانه‌ای برای سهم خود دریافت خواهند کرد.

اسناد و مدارک لازم برای افراز ملک مشاع

به صورت کلی در جدول زیر اسناد و مدارک لازم برای افراز ملک مشاع آورده شده است:

1. سند مالکیت ملک که نشان دهنده مالکیت شماست!
2. کپی مدارک شناسایی اعم از شناسنامه و کارت ملی صاحب ملک و مدارک احراز هویت
3. مجموعه نقشه‌هایی که موقعیت دقیق ملک مشارکتی و واحدهای ملکی شما را نشان دهد.
4. در صورتی که ملک تجاری است گواهی تجاری نیز لازم است!
5. موافقت‌نامه‌ی امضا شده توسط کلیه مالکان

هزینه درخواست افراز ملک مشاع

به صورت کلی برای هزینه درخواست افراز ملک مشاع نمی‌توان عدد ثابتی را مشخص نمود اما حدود آن طبق قانون ثبت اسناد و مدارک مندرج در ماده 150 به این صورت است که در قبال هر ده هزار ریال ارزش ملک، دویست ریال از طرف مالک یا مالکانی که خواهان افراز هستند پرداخت می‌شود!

مرجع صالح رسیدگی به افراز ملک مشاع

مرجع صالح رسیدگی به افراز ملک مشاع دادگاه عمومی محل وقوع ملک بوده است و این مرجع وظیفه رسیدگی به موضوع شما را خواهد داشت!

جمع بندی

ما در مطالب این صفحه در رابطه با موضوع افراز ملک مشاع سخن گفتیم و 0 تا 100 این موضوع را برای شما عزیزان توضیح دادیم و اینک در انتهای مطالب این صفحه امیدواریم متون ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.

سوالات متداول

1. چه زمانی به افراز ملک نیاز است؟
   زمانی که چند نفر مالک مشترک یک ملک هستند و تمایل دارند سهم خود را از سایر شرکا جدا کنند، به افراز ملک نیاز است.
2. آیا افراز ملک همیشه امکان‌پذیر است؟
   خیر، افراز ملک مشاع در مواردی که تقسیم ملک به ضرر یکی از شرکا باشد یا ملک قابلیت تقسیم نداشته باشد، امکان‌پذیر نیست.
3. چه کسی می‌تواند درخواست افراز ملک کند؟
   هر یک از مالکین مشاع می‌تواند درخواست افراز ملک را از دادگاه مطرح کند.
   مدارک لازم برای درخواست افراز چیست؟
   سند مالکیت مشاع، شناسنامه مالکین، گواهی پرداخت هزینه دادرسی و سایر مدارک مرتبط با ملک از جمله مدارک لازم برای درخواست افراز هستند.
4. هزینه افراز ملک چقدر است؟
   هزینه افراز ملک به عوامل مختلفی از جمله ارزش ملک، پیچیدگی پرونده و مدت زمان رسیدگی بستگی دارد.
5. چه مدت زمانی برای انجام فرآیند افراز نیاز است؟
   مدت زمان فرآیند افراز به عوامل مختلفی از جمله پیچیدگی پرونده، تعداد مالکین و همکاری آن‌ها بستگی دارد و می‌تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد.
6. آیا می‌توان از افراز ملک جلوگیری کرد؟
   در برخی موارد، با توافق همه مالکین می‌توان از افراز ملک جلوگیری کرد. همچنین، اگر تقسیم ملک به ضرر یکی از شرکا باشد، دادگاه ممکن است حکم به عدم افراز بدهد.