مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت چیست؟ قبل از هر چیزی باید توجه کنید که بعد از فوت شدن شخص، اموال او به صورت قهری و غیر ارادی داخل در دارایی وراث قرار خواهد گرفت مگر این که هر کدام از ورثه یا کلیه آن ها ترکه را رد نمایند.
اما اگر وراث قصد دارند که سهم‌الارث خود را مطالبه و در آن تصرف داشته باشند باید مراحل اداری زیادی را پشت سر بگذارند. انحصار وراثت و یا دریافت گواهی آن شاید دغدغه شما و افراد زیادی باشد. از تقسیم کردن تا فروش اموال ورثه نیاز به دریافت گواهی آن از طریق مراجع قانونی می باشد.
وراث بعد از فوت فرد متوفی نیاز به فروش یا انتقال ماترک دارند. این امر بدون پشت سر گذاشت مراحل اداری و قانونی امکان پذیر نمی باشد. در این نوع پرونده ها بهتر است از یک وکیل پایه یک دادگستری کمک گرفته شود تا روند انحصار وراثت سریع تر پیش برود.
موسی الرضا میر وکیل پایه یک دادگستری
وکالت و مشاوره تخصصی در دعاوی کیفری
شماره تماس جهت تعیین وقت مشاوره
گواهی انحصار وراثت چیست؟
گواهی انحصار وراثت سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود و در آن هویت و سهم الارث هر یک از وراث متوفی به طور دقیق مشخص شده است. این گواهی در واقع شناسنامه حقوقی وراث محسوب می‌شود و برای انجام هرگونه معامله یا اقدام حقوقی مرتبط با اموال متوفی، الزامی است.
اهمیت گواهی انحصار وراثت در این است که به وراث این امکان را می‌دهد تا به صورت قانونی به اموال متوفی دسترسی پیدا کرده و نسبت به آن اقدام کنند.
بدون داشتن این گواهی، وراث نمی‌توانند به عنوان مالک قانونی اموال متوفی شناخته شوند و ممکن است با مشکلات حقوقی متعددی مواجه شوند. همچنین، این گواهی به سایر اشخاص و نهادها اطمینان می‌دهد که فردی که ادعای مالکیت بر اموال متوفی را دارد، واقعاً وارث قانونی او است.
انواع گواهی انحصار وراثت
به صورت کلی گواهی انحصار وراثت به دو قسم محدود و نامحدود تقسیم می‌شود که ما در ادامه به هر یک از این گواهی‌ها اشاره خواهیم کرد و توضیحات مفیدی نیز در این باره به شما ارائه خواهیم داد:
گواهی انحصار وراثت محدود
گواهی انحصار وراثت محدود سندی حقوقی است که به وراث متوفی اجازه می‌دهد تا بر بخشی از اموال متوفی که ارزش کمتری دارند، تسلط یابند. این گواهی نه تنها هویت وراث را مشخص می‌کند، بلکه سهم‌الارث هر یک از آنها را نیز تعیین می‌نماید.
محدودیت این گواهی در ارزش ماترک متوفی است و برای اموالی مانند املاک، خودرو و سایر دارایی‌های با ارزش قابل استفاده نیست. برای دریافت گواهی انحصار وراثت محدود، وراث باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از تکمیل فرم دادخواست و پرداخت هزینه‌های قانونی، منتظر صدور گواهی از سوی شورای حل اختلاف باشند. این گواهی به وراث اجازه می‌دهد تا اقدامات قانونی لازم برای مدیریت و تقسیم اموال متوفی را انجام دهند.
گواهی انحصار وراثت نامحدود
گواهی انحصار وراثت نامحدود سندی رسمی و قانونی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صادر می‌شود. این گواهی به عنوان سند هویتی و مالکیتی ورثه محسوب شده و در آن، اسامی تمام ورثه و سهم‌الارث هر یک به طور دقیق مشخص می‌شود.
در واقع، گواهی انحصار وراثت نامحدود، تعیین‌کننده حقوق و تکالیف قانونی ورثه نسبت به اموال متوفی است. اهمیت گواهی انحصار وراثت نامحدود در این است که بدون آن، انجام بسیاری از امور مربوط به اموال متوفی امکان‌پذیر نیست.
برای مثال، ورثه نمی‌توانند نسبت به فروش، انتقال یا هرگونه تصرف در اموال متوفی اقدام کنند، مالیات بر ارث را پرداخت نمایند یا نسبت به ابطال شناسنامه متوفی اقدام نمایند. به همین دلیل، اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود یکی از اولین اقداماتی است که پس از فوت فرد باید توسط ورثه انجام شود.
تفاوت گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود
گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود دو نوع گواهی هستند که برای تعیین وراث و سهم‌الارث صادر می‌شوند. تفاوت اصلی این دو گواهی در ارزش ماترک متوفی است. گواهی محدود برای اموال با ارزش کمتر صادر می‌شود و محدودیت‌هایی برای آن در نظر گرفته شده است، در حالی که گواهی نامحدود برای اموال با ارزش بالاتر صادر می‌شود و محدودیتی برای آن وجود ندارد.
انتخاب نوع گواهی به ارزش کل اموال متوفی بستگی دارد. اگر ارزش اموال متوفی کمتر از مبلغ تعیین شده باشد، گواهی محدود صادر می‌شود و در غیر این صورت، گواهی نامحدود صادر خواهد شد. انتخاب نوع گواهی مناسب، به وراث کمک می‌کند تا فرآیند تقسیم ارث را به صورت قانونی و بدون مشکل انجام دهند.
مدت زمان دریافت گواهی انحصار وراثت
مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان زمان دقیقی برای آن تعیین کرد. به طور کلی، این فرآیند بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد. اما چه عواملی بر مدت زمان صدور این گواهی تأثیرگذار هستند؟
در این باره باید بگوییم یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت، نوع گواهی درخواستی است. اگر گواهی درخواستی از نوع نامحدود باشد، به دلیل نیاز به انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار، فرآیند صدور آن طولانی‌تر خواهد بود. زیرا طبق قانون، پس از انتشار آگهی، باید مدت زمانی مشخص بگذرد تا افراد فرصت اعتراض داشته باشند. در مقابل، صدور گواهی محدود که نیاز به انتشار آگهی ندارد، معمولاً سریع‌تر انجام می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای گواهی انحصار وراثت
برای اقدام به این عمل مدارکی مانند گواهی فوت متوفی، شناسنامه متوفی و ورثه لازم می باشد. همچنین اگر متوفی قبل از فوت خود متاهل بوده است، ارائه سند ازدواج به انضمام اظهارنامه مالیاتی و استشهادیه ضروری و لازم می باشد.
مطابق با استشهادیه، شهود در دفتر اسناد رسمی شهادت خواهند داد که ورثه شخص متوفی که در تاریخی مشخص فوت نموده، چه کسانی می باشند. بعد از آماده شدن این مدارک و ارائه کردن آن ها توسط ورثه به شورای حل اختلاف این شورا به صادر کردن گواهی حصر وراثت اقدام خواهد کرد.
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت و مراحل قانونی آن
برای دریافت گواهی انحصار وراثت باید مراحل خاصی سپری شود که در ادامه به هر یک از این مراحل اشاره خواهیم نمود:
- در اولین وهله باید گواهی فوت اخذ شده و مدارک مربوطه تکمیل گردد.
- در قدم بعدی باید نسبت به ارائه دادخواست انحصار وراثت در دفاتر خدمات قضایی اقدام کنید.
- در گام بعدی باید به شورای حل اختلاف مراجعه کنید.
- در چهارمین گام وضعیت ورثه باید مشخص شود.
- در مرحله بعد باید اموال و دارایی‌ها تعیین شود.
- در ششمین مرحله باید تصدیق وراث به وسیله مراجع صالح انجام شود
- محاسبه مالیات بر ارث در گام هفتم اتفاق می‌افتد.
- در هشتمین مرحله گواهی انحصار وراثت از سوی مرجع قانونی اتفاق می‌افتد.
- در این مرحله تنظیم و تحریر ترکه و تقسیم ماترک با رعایت مقررات جاری اتفاق می افتد.
صدور گواهی فوت
گواهی فوت یکی از اسناد مهم و ضروری در فرآیند انحصار وراثت است. این گواهی به عنوان مدرکی رسمی، فوت شخص را تایید می‌کند و به عنوان اولین گام برای آغاز مراحل انحصار وراثت محسوب می‌شود. برای دریافت گواهی فوت، باید به سازمان ثبت احوال مراجعه کرده و مدارک لازم را ارائه دهید.
مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی فوت معمولاً شامل شناسنامه متوفی، کارت ملی متوفی (در صورت وجود)، شناسنامه و کارت ملی متقاضی، و گواهی پزشکی مبنی بر فوت است.
پس از بررسی مدارک و ثبت اطلاعات در سیستم، سازمان ثبت احوال گواهی فوت را صادر خواهد کرد. اهمیت گواهی فوت در فرآیند انحصار وراثت بسیار زیاد است. این گواهی به عنوان یکی از مدارک اصلی جهت اثبات فوت شخص متوفی، در تمامی مراحل انحصار وراثت مورد نیاز است.
همچنین، گواهی فوت برای انجام سایر امور مرتبط با فوت مانند انتقال اموال، بستن حساب‌های بانکی و… نیز ضروری است. بنابراین، دریافت به موقع و صحیح گواهی فوت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
دریافت فرم انحصار وراثت
فرم انحصار وراثت فرمی است که برای درخواست صدور گواهی انحصار وراثت تکمیل می‌شود. این فرم حاوی اطلاعاتی در مورد متوفی، وراث، اموال متوفی و سایر موارد مرتبط است. برای دریافت فرم انحصار وراثت، می‌توانید به دفاتر خدمات قضایی یا شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی مراجعه کنید.
همچنین، در برخی از سامانه‌های قضایی، امکان دریافت الکترونیکی این فرم نیز فراهم شده است. تکمیل صحیح فرم انحصار وراثت یکی از مراحل مهم در فرآیند انحصار وراثت است. زیرا اطلاعات درج شده در این فرم، مبنای تصمیم‌گیری دادگاه در خصوص تعیین وراث و سهم الارث هر یک از آنها خواهد بود.
بنابراین، توصیه می‌شود که در تکمیل این فرم دقت لازم را داشته باشید و در صورت نیاز از مشاوره حقوقی استفاده کنید. پس از تکمیل فرم، باید آن را همراه با سایر مدارک مورد نیاز به شورای حل اختلاف ارائه کنید.
استشهادیه محضری حصر وراثت
استشهادیه محضری حصر وراثت یکی از اسناد مهم و الزامی در فرایند اثبات نسب و هویت وراث متوفی است. این سند در واقع گواهی‌ای است که توسط افراد مطلع و مورد اعتماد (شاهدین) و در دفتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود. در صورتی که خارج از کشور هستید، مقاله انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور را مطالعه نمایید.
در این سند، شاهدین به صراحت اعلام می‌کنند که افراد نام‌برده به عنوان وارث با متوفی نسبت قانونی دارند. این استشهادیه به دلایل زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:
- اثبات نسب: این سند، رابطه نسبی بین وراث و متوفی را به طور رسمی و قانونی اثبات می‌کند.
- تعیین وراث: با ارائه این سند، وراث متوفی به طور دقیق مشخص شده و حقوق آنها بر اموال متوفی تعیین می‌شود.
- پیش‌نیاز سایر مراحل: استشهادیه محضری یکی از اسناد ضروری برای انجام سایر مراحل انحصار وراثت مانند صدور گواهی انحصار وراثت است.
- افزایش اعتبار پرونده: وجود استشهادیه محضری، اعتبار پرونده انحصار وراثت را افزایش داده و احتمال بروز اختلافات و مشکلات را کاهش می‌دهد.
در استشهادیه محضری حصر وراثت، اطلاعات دقیقی در مورد متوفی، وراث و شاهدین قید می‌شود. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ تولد و آدرس افراد است. همچنین، در این سند به طور صریح به نسبت هر یک از وراث با متوفی اشاره می‌شود.
مراجعه به سازمان امور مالیاتی و تعیین مالیات بر ارث
مراجعه به سازمان امور مالیاتی پس از فوت یکی از نزدیکان و آغاز مراحل تقسیم ارث، امری ضروری است. تعیین میزان مالیات بر ارث، یکی از مراحل مهم در این فرایند محسوب می‌شود.
به طور کلی، وراث موظف هستند ظرف مدت مشخصی پس از فوت متوفی، با مراجعه به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی، نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث اقدام کنند. مراحل تعیین مالیات بر ارث شامل ارزیابی اموال و دارایی‌های متوفی، تعیین ارزش آنها بر اساس نرخ‌های روز و محاسبه مالیات بر اساس قوانین و مقررات جاری است.
کارشناسان مالیاتی با بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط وراث، میزان مالیات قابل پرداخت را تعیین می‌کنند. لازم به ذکر است که نرخ مالیات بر ارث بر اساس نوع اموال، میزان ارث هر یک از وراث و سایر عوامل قانونی متفاوت است.
مراجعه به موقع به سازمان امور مالیاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا عدم مراجعه در موعد مقرر، علاوه بر مشمول شدن جریمه‌های قانونی، می‌تواند فرآیند تقسیم ارث را به تأخیر انداخته و مشکلات حقوقی دیگری را نیز به همراه داشته باشد.
همچنین، ارائه اطلاعات دقیق و صحیح در اظهارنامه مالیات بر ارث، به تسریع روند رسیدگی و جلوگیری از بروز اختلافات احتمالی کمک می‌کند. توصیه می‌شود برای انجام این فرایند مهم، از مشاوره حقوقی و مالی افراد متخصص بهره‌مند شوید. وکیل متخصص در امور مالیاتی می‌تواند شما را در تکمیل صحیح اظهارنامه، محاسبه دقیق مالیات و پیگیری امور مربوط به ارث راهنمایی کند.
آثار داشتن گواهی حصر وراثت چیست؟
وراث یا هر فرد ذی نفع برای هر گونه اقدام حقوقی در اداره های دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و … نیازمند دریافت گواهی مذکور می باشند. پس در نتیجه اگر انحصار وراثت صورت نگیرد امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها وجود ندارد. شخصی جانشین و قائم مقام فرد فوت شده می باشد که نام به عنوان وارث در گواهی فوت قید باشد.
در صورت مفقود شدن گواهی انحصار وراثت چه کاری باید انجام داد؟
هر کدام از ورثه به تنهایی می‌توانند که با مراجعه کردن به شورای حل اختلاف صادر کننده درخواست کپی برابر با اصل ارائه بدهند. اما اگر سال های سال از دریافت گواهی گذشته، بهتر است که مجدداً نسبت به صدور گواهی اقدام بشود.
اقدام به انحصار وراثت بدون اطلاع وراث
در پاسخ به این سوال باید بیان کرد که اگر از شعبه شورای حل اختلاف صادر کننده گواهی و شماره پرونده اطلاع ندارید لازم است که ابتدا به شورای مرکزی حل اختلاف در تهران مراجعه کرده تا از شعبه صادر کننده مطلع بشوید. سپس در مرحله بعدی با مراجعه به شعبه صادر کننده و مشاهده کردن گواهی صادر شده چنانچه نام شما در بین وراث نبود، باید نسبت به ثبت کردن اعتراض در همان شعبه اقدام کنید.
افراد صالح برای ارائه کردن دادخواست گواهی انحصار وراثت کدام اند؟
وراث متوفی و افراد ذی‌نفع اعم از هر فردی كه منفعتی در اموال متوفی داشته باشد، می تواند از دادگاه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نماید. اگر که وراث یا افراد ذی‌نفع مختلف باشند، نیازی به درخواست همگی آن ها نمی باشد و اقدام یک نفر از این اشخاص برای امضا و ارائه دادخواست گواهی انحصار وراثت كافی می باشد
یا اینکه می توان برای طی این مراحل از یک وکیل خانواده و وکیل حقوقی کمک گرفت. ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی ایران مقرر می دارد که دعاوی راجع به تركه متوفی گرچه خواسته دین و یا مربوط به وصایای متوفی است، تا وقتی كه تركه تقسیم نشده باشد در دادگاه محلی اقامه خواهد شد
كه آخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده است و اگر آخرین اقامتگاه فرد متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی مذکور در صلاحیت دادگاهی می باشد كه آخرین محل سكونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.
نحوه اعتراض به گواهی انحصار وراثت
اگر شخصی به گواهی صادر شده درباره انحصار وراثت اعتراضی داشته باشد، می تواند اعتراض خویش را اعلام نماید. به عنوان مثال یکی از ورثه ممکن است که اعتراض داشته باشد که نامش در گواهی ذکر نشده است و همچنین ممکن است که موصی‌له (شخصی که وصیت به نفع او انجام شده است) یکی از اعتراض‌کنندگان به گواهی انحصار وراثت بوده باشد.
همچنین در تمام مراحل انحصار وراثت می توانید از وکیل ارث کمک بگیرید. امیدوارم به شما در جهت کسب اطلاعات بیشتر یاری رسانده باشیم.
هزینه انحصار وراثت توسط وکیل
هزینه انحصار وراثت توسط وکیل بر اساس عواملی مانند تخصص و تجربه وکیل، پیچیدگی پرونده و زمان‌بر بودن آن و توافق میان وکیل و موکلان مشخص خواهد شد. این مبلغ متناسب با فاکتورهای بیان شده و بر اساس توافقاتی که بین وکیل و موکلان ایجاد می‌شود، تعیین شده و به عنوان مفادی از یک قرارداد وکالت در نظر گرفته خواهد شد. همچنین نحوه پرداخت این هزینه وکالت به عنوان مفادی از وکالت نامه مشخص می‌شود.
در مراحل انحصار وراثت، بعد از صدور گواهی حصر وراثت توسط دادگاه، گواهی انحصار وراثت توسط مراجع ذی‌صلاح صادر می‌شود تا میزان ارثی که به عنوان سهم الارث هر فرد مشخص شده را دریافت کنند. گاها ممکن است هزینه وکالت وکیل نیز به میزان سهمی از حق ارث بدست آمده باشد.
جمع بندی
ما در مطالب این صفحه در رابطه با مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت، انواع این گواهی، مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت، تفاوت گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود و برخی موارد دیگر اشاره کردیم و اینک در انتهای مطالب این صفحه امیدواریم متون ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
سوالات متداول
- برای دریافت گواهی انحصار وراثت تمام وراث باید حضور داشته باشند؟
برای گرفتن گواهی انحصار وراثت نیاز به حضور همه وراث نیست. یکی از آنها نیز حضور داشته باشد کافی است. آن شخص باید مدارک تمام وراث را همرا خود داشته باشد. درصورتیکه شخصی برای دادن مدارکش کوتاهی کند می توانید از اداره ثبت احوال استعلام کنید. - دریافت گواهی انحصار وراثت اجباری است؟
در صورتی که شخص هیچ مالی و حساب بانکی نداشته باشد پس اموالی هم برای وراث خود ندارد. اما در غیر این صورت دریافت این گواهی اجباری است. - هزینه انحصار وراثت چقدر است؟
هزینه آن شامل هزینه دادرسی و حق وکالت وکیل است. هزینه وکیل برای گرفتن انحصار وراثت نیر متفاوت است و بستگی به پیچیدگی پرونده دارد.
