ازدواج برای زن و مرد حقوق و وظایفی به وجود می آورد. یکی از تکالیف و وظایف مرد تامین مخارج برای اداره زندگی و پرداخت کردن نفقه زوجه است. بر اساس قوانین کشور تامین نفقه بر عهده شوهر مقدر شده است.
مطالبه نفقه
پرداخت نفقه به زن یعنی بر طرف کردن انواع نیاز های مادی مورد نیاز معیشت زن به صورت آبرومندانه، متعارف و متناسب با شأن زن مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی مقرر شده است.
نفقه زن عبارت است از همه نیازهای متعارف و مناسب با وضعیت و خواسته های زن از قبیل مسکن، پوشاک، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خدمت گذار یا در صورت عادت یا احتیاج به دلیل عدم توانایی یا بیماری می باشد. برای مطالبه نفقه توسط زن در زمان حیات زوج و قبل از طلاق باید با مشورت وکیل پایه یک دادگستری شرایط زیر رعایت شده باشد:
- عقد دائم:
در عقد موقت زن مستحق نفقه نمی باشد. مگر اینکه در هنگام انجام عقد موقت شرط شده باشد و یا اوضاع و احوال زندگی زوجین ظرفیتی داشته باشد که مرد را موظف به پرداخت نفقه می کند. به عنون مثال می توان گفت در صیقه نامه های عقد موقت ۹۹ ساله و مانند آن ها به نظر می آید که پرداخت نفقه تکلیف زوج خواهد بود. در صورتیکه در عقد دائم بدون لزوم قید کردن شرطی پرداخت نفقه بر عهده شوهر است. - تمکین زوجه (زن):
استحقاق زن به مطالبه نفقه مشروط به تمکین از شوهر است.
مراحل مطالبه نفقه
در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه، زن می تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم دادخواست شوهر را به پرداخت نفقه ملزم نماید. در این صورت محکمه ی دادگاه میزان نفقه را تعین نموده و شوهر را به پرداخت کردن نفقه محکوم خواهد کرد.
لازم به ذکر است اگر زوج از پرداخت نفقه زوجه امتناع نماید، طبق قانون زوجه حق دارد برای درخواست طلاق به دادگاه مراجعه کند. در این صورت می توان از وکیل خانواده برای این امر کمک گرفت.
در صورتی که میزان نفقه مورد مطالبه توسط زوجه تا مبلغ ۲۰ میلیون تومان مقرر شده باشد باید در شورای حل اختلاف طرح گردیده و اگر بیشتر باشد دادگاه خانواده صالح به ملزم رسیدگی می باشد. دادخواست مطالبه نفقه باید از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام شود.
پس از تعیین وقت برای جلسه از سوی دادگاه و آغاز رسیدگی به پرونده و احراز شرایط لازم به پرداخت نفقه توسط زوج، دادگاه شوهر را محکوم به پرداخت نفقه به زوجه می نماید.
روش های مطالبه نفقه به چه صورت هست؟
یکی از حقوق مدنی زن بعد از عقد دائم، نفقه محسوب می‌شود و مرد موظف به پرداخت آن است. از این رو می‌توان گفت عدم پرداخت نفقه به عنوان یکی از دعاوی حقوقی خانواده به شمار می‌آید. اما نفقه که شامل پرداخت هزینه تمامی نیازهای متعارف زندگی زن یعنی خوراک و پوشاک درمان و غیره است به چندین روش قابل مطالبه می‌باشد.
یکی از روش‌های درخواست مطالبه نفقه از طریق دادگاه‌های حقوقی است چرا که با استناد بر ماده 111 قانون مدنی مراجعه به دادگاه برای مطالبه نفقه و تعیین مقدار آن مجاز بوده و
بر اساس ماده 642 قانون مجازات اسلامی نیز بعد از حکم دادگاه، مرد محکوم به پرداخت نفقه است.
در این روش بعد از مشورت با وکیل خانواده می‌توانید از طریق دفاتر خدمات قضایی درخواست خود را ثبت کرده و با شرکت در جلسات دادگاه به دفاع از حقوق خود و مطالبه نفقه بپردازید.
در روش دوم نیز افراد می‌توانند از طریق شکایت در دادگاه کیفری نسبت به مطالبه مهریه اقدام قانونی انجام دهند. برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه کیفری باید به این نکته توجه داشته باشید ابتدا با مشورت یک وکیل طلاق یا خانواده نسبت به تهیه و تنظیم شکایت قانونی اقدام کنید. سپس مدارک و شواهد لازم برای اثبات عدم پرداخت مهریه از طرف مرد را نیز جمع‌آوری کرده و به دادگاه ارائه دهید.
مطالبه نفقه زن بعد از جدایی و طلاق چگونه است؟
اگر طلاق زوجین رجعی باشد بدین معنی که طلاق به درخواست مرد باشد، طبق قوانین قضایی اولا زوجین در سه ماه عده از هم ارث می برند و ثانیا زن مستحقق دریافت و مطالبه نفقه است. غالبا رای دادگاه طلاق به درخواست زوج، نفقه ایام عده زوجه را مشخص می کند.
یکی از نکاتی که وجود دارد اگر زن در هنگام طلاق باردار باشد، فارغ از نوع طلاق نفقه تا پایان وضع حمل بر عهده زوج خواهد بود.
مطالبه نفقه زن با وجود زندگی مشترک امکان پذیر هست؟
در صورتیکه مردی نفقه همسر خود را با وجود تمکین پرداخت نکند زوجه می تواند با تقدیم دادخواست به شورای حل اختلاف یا شعب دادگاه خانواده و از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مطالبه نفقه معوقه اقدام کند. اما نکته اصلی در باب اثبات و بار اثبات شکایت است.
به عبارتی دیگر اگر زوجین با هم زندگی مشترک داشته باشند به تعبیر دیگر زیر یک سقف در حال زندگی باشند به این معنا است که زوجه نفقه دریافت کرده است. زیرا زندگی مشترک از نشانه های پرداخت نفقه از سوی شوهر به زن می باشد. مگر اینکه زن (زوجه) ثابت کند به عنوان مثال زوج منزل را ترک کرده یا منزلی تهیه نکرده یا بیکار است یا موارد دیگری که بر اساس رای دادگاه مشمول مطالبه نفقه می شود.
اگر در مقام دفاع، زوج ادعای عدم تمکین همسر را داشته باشد، در این صورت اولا پذیرفته است که نفقه پرداخت نکرده و ثانیا باید دادخواست تمکینی به دادگاه داده و رای مربوطه قطعی را دریافت کرده باشد تا بتواند از مزایای آن به مفع خود در هنگام دفاع استفاده کند. در غیر این صورت زوج محکوم به پرداخت نفقه به زن خواهد شد.
نفقه به طور کلی یک وجه حقوقی دارد که در قالب مطالبه نفقه معوقه در نظر گرفته شده است که توضیح داده شد اما وجه کیفری مطالبه نفقه و شکایت کیفری نفقه که به ترک انفاق معروف است مقوله دیگری دارد.
