اثبات مالکیت از جمله دعاوی ملکی است که با کمک یک وکیل ملکی کاربلد می توان به بهترین نحو نسبت به آن اقدام کرد. در تعاریف مرسوم و کلی مالکیت به رابطه میان مالک و اموالی که سند یا شناسنامه دارند، گفته میشود.
وجود مالکیت باعث میشود سایر افراد نتوانند اموال صاحب مال مورد نظر را تصرف کنند و به طور متقابل فرد مالک نیز بتواند بر اساس وجود اسنادی در این رابطه، از اموال متعلق به خود به هر نحوی که تمایل داشت، استفاده کند. حال در اینجا قرار است به این مسئله بپردازیم که چگونه می توان این مالکیت را اثبات کرد. اهمیت اثبات مالکیت به گونه ای است که در بسیاری از مواقع این مسئله موجب شکل گیری دعوا و شکایت میان بسیاری از افراد در مراجع قضایی می شود.
روش های اثبات مالکیت کدامند:
طبق ماده 22 ملکی که به نام کسی سند زده می شود و در دفتر املاک به صورت رسمی ثبت می شود قانونا مال فرد می باشد. یعنی باید به طور رسمی به فرد منتقل شود و از آن پس دولت آن شخص را به عنوان مالک رسمی می شناسد. اثبات مالکیت زمانی پیش می اید که فرد دیگری در مالکیت آن ملک ادعایی داشته باشد. در این مواقع باید نسبت به طرح دعوای مالکیت شکایتی تنظیم کرد.
ادله اثبات مالکیت چیست؟
یکی از مهمترین ادله و شواهد اثبات مالکیت سند است که نشان می دهند و به نوعی با کمک وکیل پایه یک دادگستری اثبات می کند شخص بر اموال مورد نظر مالک می باشد.
از این جهت قانون مدنی برای اثبات مالکیت توسط سند، آن را به دو دسته عادی و رسمی تقسیم می‌کند و بر همین اساس، اسناد عادی و رسمی از اعتباری متفاوت برخوردارند.
اسناد رسمی در مقایسه با اسناد عادی از مزایایی برخوردار هستند که از جمله مهمترین آن‌ها می توان به قدرت اجرایی اسناد رسمی اشاره کرد. در حالی که تنها ایراد و شبهه در اسناد عادی، نداشتن قدرت اجرایی است. برای رد کردن سند رسمی، فقط ادعای جعل سند قابل طرح و بررسی است.
راه های اثبات مالکیت چیست؟
در برخی دعاوی مالی پیش آمده است همزمان دو یا چند نفر خود را مالک یک مال می‌دانند که این امر موجب اختلاف و دعوا و طرح شکایت میان آن ها می شود. در این راستا قانون گذار راه حل اختلاف را بررسی می کند و نشان می‌دهد.
راه حل مسئله این است هرکسی که ادعای مالکیت مالی را دارد بای با استفاده از دلایل محکمه پسند مانند سند، شاهد یا اماره ید، صحت ادعای خود را ثابت کند.
1- سند:
مهمترین مدرک برای اثبات مالکیت، سند مالکیت است. بر اساس قانون، اموال و املاک باید در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند، به همین دلیل فقط مالکیت کسی که اموالی به نام وی ثبت شده باشد، رسمیت دارد. به نوشته ای که در مقام دعوی قابل استناد باشد سند گفته می شود. هرگاه شخصی برای اثبات مالکیت سند رسمی ارائه کند و شخص دیگری یک سند عادی را نشان دهد اولویت با سند رسمی می باشد. در صورتی که ملک به چند نفر فروخته شود ارائه سند رسمی کافی است.
2- شاهد:
با توجه به وجود سند که مهمترین دلیل برای اثبات مالکیت است، نمی توان تاثیر گذاری شاهد را نادیده گرفت. زیرا در بسیاری از موارد، می‌توان به کمک شاهد مالکیت خود بر اموال را اثبات کرد. البته بهتر است بدانید که شهادت هر شاهدی اعتبار ندارد بلکه شاهد باید معتمد و موجه باشد و مشکلی در احقاق شهادت او وجود نداشته باشد.
3- اماره ید:
اماره ید یا تصرف، راه دیگری برای اثبات مالکیت است. منظور از تصرف این است که شخصی مالی که در اختیار دارد را مانند مالک با آن رفتار می‌کند، مالک مال است؛ مگر اینکه خلاف آن به اثبات برسد.
4- سوگند:
زمانی نوبت به سوگند می رسد که هیچ راه دیگری برای اثبات مالکیت وجود نداشته باشد. بنابراین هرگاه شخص مدعی مالک هیچ دلیل دیگری برای اثبات نداشته باشد از فرد رو به روی خود درخاست سوگند می کند. اگر شخص سوگند خورد پس ادعای آن فرد رد می شود.
شرایط دعوای اثبات مالکیت کدامند؟!
دعوای اثبات مالکیت یکی از دعاوی و شکایات رایج ملکی است. معمولا افراد برای بازپس گیری حق خود در بحث مالکیت نسبت به طرح شکایت اقدام می‌کنند. این طرح دعوی شرایطی دارد که از جمله ی آن ها می توان موارد زیر را در نظر گرفت:
وجود قرارداد کتبی یا شفاهی:
در زمینه اثبات مالکیت خواهان دعاوی باید ابتدا وجود قرارداد یا دلایل و شواهدی مبتنی بر انتقال مالکیت را اثبات کنند که معمولاً خواهان دعاوی در این مورد با ارائه سند عادی نسبت به اثبات وجود قرارداد اقدام می‌نماید
چرا که خواهان بدون تردید دارای سند عادی یا دلیلی غیر از سند رسمی مانند قرارداد شفاهی است که می تواند در این زمینه ارائه کند. در هر صورت برای اثبات مالکیت در طرح دعاوی به تنهایی وجود سند و قرارداد یا ادله‌ای مبنی بر وجود قرارداد شفاهی یا کتبی کافی نیست.
اثبات اعتبار قرارداد:
اثبات اعتبار قرارداد بر عهده شاکی که مدعی اعتبار قرارداد است، خواهد بود. همچنین ممکن است قرارداد معتبری و دقیقی نیز تنظیم شده باشد اما به جهاتی قانونی بعد از تنظیم، فسخ، اقاله یا ابطال شده باشد. بنابراین با دفاع مؤثر از طرف متهم، شاکی باید اعتبار قرارداد خود را نیز اثبات کند.
الزام به تنظیم سند:
یکی دیگر از شرایطی که باید به رعایت آن در طرح دعوای و شکایت اثبات مالکیت پرداخت، طرح خواسته الزام به تنظیم سند در به همراه اثبات مالکیت است. به ویژه زمانی که شخص دارنده سند عادی در مقابل کسی که سند رسمی دارد و قصد اثبات مالکیت داشته باشد، زیرا که معمولاً دادگاه و قاضی‌ها در چنین مواردی طرح شکایت اثبات مالکیت را با استناد بند ۷ ماده ۸۴ قانون آیین و موازین دادرسی مدنی رد می‌کنند با این دلیل که دعوا بر فرض ثبوت دارای اثر و ادله قانونی نیست.
اثبات مالکیت ملک چگونه انجام میشود؟
برای اثبات مالکیت ملک، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- سند رسمی: سندی است که مطابق با قانون ثبت و طی تشریفات قانونی نظیر استعلامات قانونی، تعیین پلاک ثبتی و …، به ثبت رسیده باشد.
- قرارداد کتبی، قولنامه یا مبایعه نامه: این روش برای مواردی که مالکیت ملک به صورت قانونی ثبت نشده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تصرف ملک: در صورتی که ملک در دسترس فردی باشد و معارضی نداشته باشد، دلیل بر مالک بودن شخص متصرف است.
- شاهد: شاهدانی که می‌توانند ادعای مالکیت را تأیید کنند، می‌توانند به عنوان مدرکی برای اثبات مالکیت مورد استفاده قرار بگیرند.
- اقرار: اقرار فرد متصرف به تصرف غیرقانونی ملک و معرفی فردی دیگر به عنوان مالک، دلیل موجه و قابل استنادی جهت اثبات مالکیت مالک اصلی است.
در هر صورت برای اثبات مالکیت ملک، بهتر است با وکیل مشورت کنید و از روش‌های مناسب برای مورد خود استفاده کنید.
