هر زمان که در خصوص نسب مشروع فرزند، ابهاماتی مطرح شود، می بایست در دادگاه خانواده، دعوای اثبات نسب را مطرح نمود حضور یک وکیل خانواده عمدتا در این نوع دعاوی لازم و ضروری می باشد چراکه این پرونده های دارای پیچیدگی هایی هستندکه بهتر از یک فرد آگاه در این زمینه کمک گرفته شود.
اصلی ترین شرایط لازم برای آن، آن است که پس از اثبات رابطه زوجیت والدین، نسب مادری و پدری طفل نیز با ارائه مدارک لازم، ثابت شده باشد. به این ترتیب از جمله مدارک لازم برای اثبات نسب فرزند، می توان ارائه سند ازدواج پدر و مادر، گواهی ولادت، شهادت شهود، تحقیقات محلی و نیز نتایج آزمایش های ژنتیکی را در نظر گرفت.
البته در برخی موارد، ممکن است که رابطه زوجیت پدر و مادر به گونه ای که چه در عقد دائم و چه موقت به ثبت نرسیده و یا اینکه اصلا ارتباط پدر و مادر، نامشروع یا وطی به شبهه تعین شود، در چنین مواردی، فرزندان متولد از چنین زوجینی، با دشواری مواجه می شود .
دعوای اثبات نسب کدامند؟!
در دنیای امروز، گرفتن شناسنامه برای نوزادان، تکلیف قانونی پدر و مادر تلقی می شود و حتی در مورد فرزندان متولد از رابطه نامشروع نیز، پدر مکلف به گرفتن شناسنامه برای فرزند و پرداخت نفقه به فرزند، می باشد تا به این صورت، زمینه بهره مندی وی از حقوق اجتماعی همچون تحصیل، درمان و غیره، همچون فرزندان مشروع برایش فراهم گردد.
در هر صورت با این حال، گاهی این اتفاق می افتد که پدر، رابطه خویشاوندی یا نسب فرزند به خود را نپذیرفته است پس در چنین شرایطی، مسئله نفی یا انکار نسبت مطرح می شود
که به معنای آن بود که پدر فرزند متولد شده از همسر را، متعلق به خود نمی داند. از این جهت، ممکن است که بنا به دلایل گوناگونی عقد ازدواج پدر و مادر به ثبت نرسیده باشد و برای فرزند شناسنامه ای گرفته نشده باشد و در مواردی دیگر پدر مفقود یا فوت شده باشد.
مهم ترین دلایل اثبات نسب چیست؟!
مهمترین دلایل عبارتند از:
- سند ولادت یا شناسنامه
- شهادت و امارات
- اقرار
- آزمایش ژنتیکی (DNA)
- اماره فراش
- اماره قضایی
تمامی موارد بالا از مهمترین دلایل و مدارک لازم برای اثبات به شمار می‌آیند.
6 مراحل مهم برای رسیدگی به دعوی اثبات نسب:
برای نسب فرزندان باید به صورت قانونی مراحلی را در دادگاه‌های ذی‌ربط طی کرده تا نتیجه نهایی حاصل شود. از جمله این مراحل عبارتند از:
- تهیه دادخواست:
خواهان باید یک دادخواست تهیه کند که در آن ادعای نسبیت خود را بیان کرده و مدارک و شواهد مورد نیاز را ضمیمه کند. - ثبت دعوی:
برای ثبت دعوی، دادخواست تهیه شده باید در سامانه الکترونیک قضایی ثبت و برای دادگاه ذی‌ربط ارسال شود. در این مرحله، هزینه‌های مربوط به ثبت دعوی نیز پرداخت می‌شود. - ارائه مدارک و شواهد:
خواهان باید مدارک و شواهد مورد نیاز برای اثبات را به دادگاه ارائه کند. این مدارک می‌توانند شامل سند ولادت، شهادت و امارات، اقرار یا آزمایش ژنتیکی (DNA) باشند. - رسیدگی به دعوی:
دادگاه خانواده مسئول رسیدگی به دعوی اثبات است. در این مرحله، دادگاه شواهد و مدارک ارائه شده را بررسی کرده و شواهد دیگری را نیز درخواست می‌کند. همچنین، طرفین می‌توانند به دادگاه دلایل و استدلال‌های خود را توضیح دهند. در این مرحله هر یک از طرفین پرونده می‌توانند از حضور یک وکیل متخصص بهره بگیرند. - صدور رای قطعی:
پس از بررسی شواهد و شنیدن طرفین، دادگاه رای قطعی خود را صادر می‌کند. این رای ممکن است به نسب پذیرفته شده یا رد شده باشد. - اجرای رای:
در صورتی که رای به نفع خواهان صادر شود، طرفین باید اقدامات لازم برای اجرای حکم را انجام دهند. این حکم ممکن است شامل تغییر نام خانوادگی، ارث بردن و حقوق دیگر مرتبط با نسب باشد.
مهم است به یاد داشته باشید که مراحل رسیدگی به دعوی نسب ممکن است در هر کشور و حتی در هر دادگاه متفاوت باشد. بنابراین، بهتر است قوانین و مقررات مربوط به اثبات در منطقه خود را بررسی کنید و در صورت نیاز به کمک یک وکیل متخصص در این زمینه مراجعه کنید.
شرایط لازم برای اثبات نسب چیست؟
تا به الان در مورد نسب فرزند همه چیز را دانستیم. و اما برای طرح دعوا نسبت فرزند اثبات سه گزاره ی زیر لازم است:
قبل از هر چیز باید ذکر کنیم که مرجعی که صلاحیت طرح این موضوع را دارد تنها دادگاه خانواده است. شرایط لازم برای نسب فرزند سه چیز است اولین مورد زوجیت بین پدر و مادر است. دومین مورد نسب مادری و سومین مورد نسب پدری است. که در ادامه همه این موارد را شرح می دهیم:
- اثبات زوجیت بین پدر و مادر
- نسب مادری
- نسب پدری
اثبات نسب پدری چیست؟
اثبات نسب پدری به دلیل دشواری در تعیین حاصل نزدیکی زن و شوهر، نسبت به نسب مادری سخت‌تر است. نکته دیگر این است که حصول فرزند و ایجاد نطفه از پدر امری غیرقابل شهود است
و نمی‌توان هیچ قطعیتی بر این امر گذاشت با این وجود حتی در شرایطی می‌توان گفت آزمایش‌های خون مانند DNA هم نمی‌توانند به صورت قطعی نسبیت را نشان دهند بلکه به صورت قطعی دلیلی بر نفی نسبیت هستند. از جمله راه‌های اثبات نسب پدری عبارتند از:
- اماره فراش:
این روش برای نسب پدری در قانون تعیین شده است. بر اساس این روش، اگر بین ۶ تا ۱۰ ماه بعد از ازدواج زن و شوهر، نوزادی متولد شود، نسب پدری قانونی بوده و نیازی به اثبات آن نیست. - اقرار:
اقرار روش دیگری است که در دعاوی اثبات مورد استناد قرار می‌گیرد. در این روش، فرد مدعی نسب پدری، اقرار خود را در مورد حاصل نزدیکی با مادر فرزند ارائه میدهد.
در نهایت، شواهد و مدارکی مانند شناسنامه، عقد ازدواج، تست DNA و… می‌توانند در نسب پدری مورد استفاده قرار گیرند، هرچند که اثبات این نسب دشوار است و نیاز به دانش قانونی بیشتری دارد ولی علم قاضی با استناد بر تمامی این مدارک و شواهد میتواند تصمیمی عادلانه و منصفانه بگیرد.
بهترین روش های قانونی اثبات نسب چیست؟
بهترین روش‌های قانونی برای اثبات، استفاده از مدارک و شواهد محکمه پسند در دادگاه خانواده است. از این رو می‌توانید با کمک یک وکیل متخصص و حرفه‌ای در این زمینه، بهترین مدارکی که باید را جمع‌آوری کرده و به دنبال اثبات ادعای خود درآیید.
از جمله این مدارک و شواهد شامل آزمایش ژنتیکی، شهادت و امارات افرادی که شاهد نسبیت فرزند بوده‌اند، اقرار پدر یا مادر در نسب فرزندان، مدارک مربوط به ولادت که شامل نام پدر و مادر و زمان تولد هستند
شواهد دیگری مانند مدارک مالی یا تصاویر مربوط به ازدواج، اسناد مربوط به معاینات و آزمایشات بارداری و هنگام زایمان در بیمارستان و غیره می‌شوند.
اثبات نسب مادری یعنی چه؟
اثبات نسب مادری به جهت عدم انکار زایمان و دوران بارداری، راحت‌تر از نسب پدری است. با وجود اینکه در نسب پدری حتی آزمایشاتی مانند ژنتیک هم قطعیت ندارند، در نسب مادری می‌توان
از هر یک از ادله اثبات دعوی مانند اقرار، سوگند، شهادت، مدارکی مانند شناسنامه و سند ولادت فرزندان و آزمایشات استفاده کرد. دادگاه دارای صلاحیت برای نسب مادری نیز همان دادگاه خانواده است.
در صورت اثبات نسب فرزند نامشروع چه می‌شود؟
در صورتی که نسب فرزند نامشروع اثبات شود، او به حقوق و مزایایی که به عنوان فرزند شرعی دارد، دست خواهد یافت. این شامل حق بهره‌مندی از نفقه، حق حضانت و ولایت، حق بیمه‌ای و سایر حقوق مرتبط با نسب است. البته لازم به ذکر است که رابطه ارث بری بین طفل نامشروع و والدین وجود ندارد.
نکته قابل توجه دیگر این است که اگر هر دو والدین زناکار باشند، طفل حاصله به هیچ یک از آنها ملحق نمی‌شود؛ در صورتی که اگر یکی از آنها به هر دلیل زناکار تشخیص داده نشود آنگاه طفل حاصله به او ملحق می‌شود.
انواع نسب کدامند؟!
نسب به دو شکل وجود دارد: نسب ناشی از لقاح طبیعی (نزدیکی) و نسب ناشی از لقاح مصنوعی (عدم نزدیکی). نسب ناشی از لقاح طبیعی یا نزدیکی به سه طریق ایجاد می‌شود: رابطه مشروع، رابطه نامشروع و رابطه ناشی از شبهه.
- نسب مشروع:
نسب مشروع به نسبی گفته می‌شود که در زمان زوجیت زن و مرد، رابطه زناشویی بین آنها باعث ایجاد نطفه شود و فرزند حاصله نیز در زمان زوجیت به دنیا آید. اثبات مشروع نیز به تمامی مدارک و ادله اثبات نیاز دارد. - نسب نامشروع:
نسب نامشروع نیز به نسبی گفته می‌شود که زن و مرد بدون هیچ نسبت و محرمیتی با یکدیگر نزدیکی داشته و باعث ایجاد نطفه‌ای شوند. به اینصورت این طفل حتی با وجود محرمیت والدین بعد از منعقد شدن نطفه هم نامشروع خوانده می‌شود. - نسب شبهه:
نسب ناشی از شبهه به معنای اشتباه کردن است و ممکن است دو نفر به اشتباه با یکدیگر رابطه برقرار کنند. در صورتی که هر دو والد در هنگام نزدیکی در اشتباه بوده باشند، طفل به هر دو نفر منتسب است و در صورتی که یکی از آنها در اشتباه بوده باشد به آن منتسب و به والد دیگری نامشروع خواهد بود.
در نسب ناشی از لقاح مصنوعی، تقسیم‌بندی زیر مورد توجه قرار می‌گیرد:
لقاح مصنوعی از طریق اسپرم مرد و تخمک همسر شرعی وی که مشروع است؛ در حالی که لقاح مصنوعی از طریق اسپرم مرد و تخمک زن بیگانه نامشروع محسوب می‌شود.
آزمایش DNA برای اثبات نسب مناسب هست؟
آزمایش DNA یکی از روش‌های قانونی برای نسب فرزندان است. این آزمایش میتواند برای اثبات هویت والدین و فرزندان به کار گرفته شود. در این روش، DNA هر سه نفر، یعنی پدر، مادر و فرزند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
برای نسب پدری، آزمایش DNA میتواند به دلیل پنهانی بودن منشأ آن به مراتب دشوارتر از نسب مادری مورد استفاده قرار گیرد. در این روش، با مقایسه DNA پدر و فرزند، می‌توان به نسب فرزند با اطمینان بالا پرداخت.
طرح دادخواست اثبات نسب چه کمکی میتواند انجام دهد؟
باید بدانید که به طور کلی، نسب، به معنای خویشاوندی و نژاد است و بر اساس قانون مدنی و خانواده، انواع نسب را می توان شامل نسب مشروع، نسب ناشی از وطی به شبهه (رابطه جنسی، بدون اطلاع از عدم وجود رابطه زوجیت) و همچنین، نسب نامشروع (که ناشی از عمل زنا است)، در نظر گرفت.
از این جهت در این گونه موارد فرزند برای اینکه بتواند از حقوق قانونی افراد دارای نسب مشروع برخوردار شود لازم است از طریق وکیل پایه یک دادگستری قانونی اقدام به اثبات نسب مشروع خود در دستگاه قضایی کند.
بنابراین در پاسخ به این سوال که دعوای اثبات نسب چیست لازم است بدانید که در شرایطی که مشروع بودن نسب فرزند مورد اختلاف واقع شده و یا اینکه به دلیل عدم ثبت ازدواج پدر و مادر برای فرزند مشروع شناسنامه گرفته نشده باشد لازم است در دادگاه دادخواتس و شکایتی تحت عنوان درخواست اثبات نسب تقدیم مقام قضایی شود.
سپس دادگاه دعوای اثبات نسب را مورد بررسی قرار خواهد داد قرابت نسبی یا خویشاوندی نسبی میان فرزند با پدر یا مادر خود به اثبات می رسد و به لحاظ قانونی بودن رابطه نسبی فرزند یا پدر و مادر حقوق قانونی مربوطه در حق فرزند مستقر خواهد شد
که در قسمت های بعدی، مدارک و شرایط لازم برای طرح دعوای اثبات نسب در دادگاه را به صورت نسبی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
مدارک لازم برای اثبات نسب:
- شرط اول:
همانطور که گفتیم مرحله اول باید زوجیت بین زن و مرد به رسمیت شناخته شود. مدارک لازم برای اثبات شرط اول ارائه عقدنامه، سوگند، شهود در دادگاه می باشد. - شرط دوم:
اثبات این مرحله آسان است. ارائه هر مدرکی که نشان دهد فردی که مادر به دنیا آورده است همان کودک است. - شرط سوم:
در صورتیکه پدر اثبات نسب فرزند خود را انکار می کند راه حل بسیار ساده است. شخص با دادن آزمایش ژنتیک به راحتی می تواند این موضوع را اثبات کند.
اثبات نسب فرزند با کمک وکیل دادگستری چگونه است؟!
بهترین راه برای اثبات نسب و برخورداری از حقوق قانونی بعد از آن، مشورت با یک وکیل حقوقی اثبات نسب است. وکیل پایه یک دادگستری در این زمینه از بهترین مدارک و رویکردهای دفاعی استفاده خواهد کرد.
یکی از روش‌های اثبات نسب، زوجیت بین زن و مرد است؛ از این رو باید از مدارکی مانند سند ازدواج، شهادت شاهدان و مستندات حقوقی ارائه شده از سوی وکیل برای ارائه به دادگاه کیفری استفاده کرد.
در روش دیگری نیز وکیل دادگستری از اثبات نسب مادری استفاده خواهد کرد به این منظور هر سند و مدرکی که دال بر رابطه مادر و فرزندی باشد محکمه‌پسند بوده و کاربرد دارد. وکیل دادگستری در این روش از مدارک و اسناد دال بر زایمان فرزند و آزمایش ژنتیک نیز استفاده می‌کند.
یکی دیگر از روش‌های اثبات نسب، اثبات نسب پدری است که به عنوان سخت‌ترین روش به شمار می‌آید. در این روش در صورت عدم وجود هرگونه مدرک می‌توانید از اماره فراش استفاده کنید. علاوه بر این آزمایش ژنتیک نیز یکی دیگر از مدارک اثبات نسب پدری است.ا
اثبات نسب مشروع با استفاده از مدارک و دلایلی مانند شناسنامه و سند ولادت، اقرار و شهادت، آزمایش DNA و علم قاضی به انجام می‌رسد.
یکی از بهترین راه‌های برای اثبات نسب پدری استفاده از اماره فراش است. مدارک دیگر حتی آزمایش DNA نیز به سختی چنین موضوعی را با قطعیت ثابت می‌کنند.
با توجه به اینکه دوران بارداری و زایمان مادر قابل انکار نیست؛ باید گفت اثبات نسب مادری فرایند ساده‌تری دارد.
