قبل از هر توضیحی بهتر است با مفهوم طلاق آشنا شوید، طلاق به معنای از بین رفتن و منحل کردن رابطه زوجیت است و مخصوص ازدواج دائم می باشد و ازدواج موقت را شامل نمی شود و پایان ازدواج موقت به شیوه های دیگر انجام می گیرد. همچنین طلاق در لغت به معنی ترک کردن، رهایی و آزاد کردن می باشد.
در حقیقت با طلاق، زن و مرد یکدیگر را ترک و رها خواهند کرد. طلاق در اصطلاح حقوقی به معنی انحلالِ عقدِ دائمِ نکاح، با رعایت کردن تشریفات ویژه می باشد. برای جدایی و پایان زندگی مشترک قانونگذار طلاق را پیش بینی کرده است. هر وقت که مرد مجهول المکان بوده باشد، زن می تواند با کمک وکیل خانواده، طلاق غیابی بگیرد و از همسرش جدا بشود.
البته برای تایید مجهول المکان بودن مرد، زن باید در دادخواست دادگاه نشانی حضور شوهر را مشخص نماید. در حالتی که مرد شناسایی نشود، از طریق روزنامه‌های کثیرالانتشار آگهی به چاپ می رسد تا اشخاصی اگر اطلاعاتی از شخص دارند، به دادگاه آمده و اطلاعاتی ارائه کنند.
طلاق غیابی چیست؟
طلاق غیابی نوعی از طلاق است که در آن یکی از زوجین در جلسات رسیدگی دادگاه شرکت نمی‌کند یا به دلایل مختلف امکان دسترسی و ابلاغ قانونی به او وجود ندارد. در چنین شرایطی، دادگاه براساس مستندات، شواهد و مدارکی که توسط خواهان ارائه می‌شود، پرونده را بررسی کرده و در صورت اثبات ادعاها، حکم طلاق را بدون نیاز به حضور طرف غایب صادر می‌کند.
این نوع طلاق بیشتر زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یکی از زوجین به صورت عمدی یا غیرعمدی از پیگیری پرونده طلاق خودداری می‌کند یا محل زندگی او مشخص نیست. در مواردی مانند ترک زندگی مشترک توسط یکی از طرفین، عدم پاسخگویی به ابلاغ‌های دادگاه، یا زندگی در مکانی ناشناس، طلاق غیابی می‌تواند به عنوان یک راه‌حل قانونی برای پایان دادن به رابطه زناشویی مطرح شود.
یکی از نکات مهم در طلاق غیابی این است که خواهان باید دلایل و مستندات محکمی برای اثبات ادعای خود ارائه دهد. همچنین، رعایت کامل مراحل قانونی از جمله ابلاغ اوراق قضایی و اعلام رسمی درخواست طلاق به طرف غایب از الزامات این فرآیند است. با صدور حکم طلاق غیابی، طرف مقابل حق دارد در مهلت مشخصی به رأی صادره اعتراض کند و در صورت ارائه دلایل موجه، پرونده ممکن است مجدداً بررسی شود.
طلاق غیابی اگرچه راهی برای تسریع در حل مشکلات زناشویی در شرایط خاص است، اما نیازمند دانش حقوقی و پیگیری دقیق مراحل قانونی است. مشورت با وکیل در چنین پرونده‌هایی می‌تواند به تسهیل و تسریع این فرآیند کمک کند.
مزایا و معایب طلاق غیابی
یکی از مهم‌ترین مزایای طلاق غیابی، امکان جدایی در شرایطی است که یکی از زوجین از همکاری با دادگاه امتناع می‌کند یا به هر دلیل در جلسات حاضر نمی‌شود. این ویژگی به افراد اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به حضور طرف مقابل و تنها با ارائه دلایل و مدارک مستند، مسیر جدایی را طی کنند.
این نوع طلاق برای افرادی که با ترک زندگی، بی‌توجهی یا فرار طرف مقابل مواجه هستند، بسیار راهگشا است. علاوه بر این، روند رسیدگی در طلاق غیابی معمولاً سریع‌تر انجام می‌شود، چرا که نیازی به برگزاری جلسات مکرر برای شنیدن دفاعیات طرف غایب وجود ندارد. این امر می‌تواند فشارهای مالی و روانی را برای فرد متقاضی کاهش دهد.
اما در کنار این مزایا، طلاق غیابی معایب خاص خود را نیز دارد. یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، امکان اعتراض طرف غایب به حکم صادره است. پس از صدور حکم، فرد غایب حق دارد در مهلت قانونی به رأی اعتراض کرده و در صورت ارائه دلایل موجه، پرونده مجدداً بررسی شود.
این موضوع می‌تواند موجب طولانی‌تر شدن فرایند جدایی شود. از سوی دیگر، اجرای برخی از حقوق قانونی پس از طلاق، مانند مطالبه مهریه یا تعیین تکلیف حضانت فرزندان، ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. برای مثال، در صورتی که طرف غایب همکاری نکند یا دارایی‌های خود را مخفی کند، اجرای حکم به چالش کشیده می‌شود.
شرایط طلاق غیابی
به صورت کلی شرایط طلاق غیابی به شرح ذیل است:
- عدم حضور طرف مقابل در دادگاه:
در شرایطی که یکی از زوجین با وجود دریافت ابلاغیه‌های رسمی دادگاه از حضور در جلسات خودداری کند، و این موضوع پس از دو مرتبه ابلاغ قانونی تأیید شود، دادگاه می‌تواند با استناد به غیبت وی پرونده را ادامه داده و رأی خود را صادر کند. این غیبت می‌تواند ناشی از بی‌توجهی، امتناع عمدی یا حتی بی‌خبری از فرایند دادرسی باشد. به هر صورت، قانون این حق را به طرف حاضر می‌دهد که در چارچوب ضوابط قانونی، پیگیر درخواست طلاق خود باشد. - عدم دسترسی به محل اقامت طرف مقابل:
در برخی موارد، نشانی دقیق یا محل اقامت یکی از زوجین مشخص نیست یا امکان برقراری ارتباط با وی وجود ندارد. این حالت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که یکی از طرفین زندگی مشترک را ترک کرده و هیچگونه اطلاعاتی از موقعیت مکانی خود ارائه نداده است. در چنین شرایطی، دادگاه از طریق انتشار آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار یا روش‌های دیگر تلاش می‌کند اوراق قضایی را به اطلاع فرد غایب برساند. اگر پس از این اقدامات نیز حضور وی ممکن نشود، پرونده به صورت غیابی ادامه خواهد یافت. - وجود دلایل قانونی و شرعی کافی:
برای صدور حکم طلاق، ارائه دلایل و مستندات معتبر امری ضروری است. این دلایل می‌توانند شامل مواردی همچون عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل در زندگی مشترک)، خیانت، ترک زندگی مشترک، اعتیاد شدید یا سوءرفتار یکی از زوجین باشد. دادگاه با بررسی این موارد و ارزیابی شواهد، اقدام به تصمیم‌گیری می‌کند. همچنین شهادت شهود، گزارش‌های پزشکی قانونی یا سایر مدارک مستند می‌توانند به استحکام پرونده کمک کنند.
در مجموع، صدور حکم طلاق غیابی تنها زمانی ممکن است که تمامی تلاش‌های قانونی برای حضور و اطلاع‌رسانی به طرف غایب انجام شده باشد و دلایل کافی برای جدایی ارائه شود. رعایت دقیق این مراحل از سوی خواهان و دادگاه تضمین‌کننده عدالت در روند رسیدگی خواهد بود.
عسر و حرج در طلاق غیابی چیست؟
عسر و حرج به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن یکی از طرفین زندگی زناشویی به دلیل مشکلات شدید و غیرقابل تحمل، قادر به ادامه زندگی مشترک نیست. این مشکلات می‌توانند به حدی برسند که ادامه زندگی برای فرد آسیب‌دیده، غیرممکن یا بسیار دشوار شود.
در چنین شرایطی، فردی که از وضعیت به وجود آمده رنج می‌برد، می‌تواند درخواست طلاق غیابی دهد. در این نوع طلاق، دادگاه به دلیل عدم حضور طرف مقابل یا عدم پاسخ به دادخواست طلاق، حکم طلاق را صادر می‌کند.
در مجموع، عسر و حرج به عنوان یک معیار قانونی برای درخواست طلاق، به شرایطی اشاره دارد که فرد نمی‌تواند ادامه زندگی مشترک را تحمل کند و دادگاه می‌تواند با استناد به این مشکلات، حکم طلاق غیابی را صادر کند. این حکم به این معناست که طرف مقابل حتی در صورت عدم حضور یا عدم اطلاع از درخواست طلاق، نمی‌تواند از حقوق خود برای جلوگیری از طلاق استفاده کند.
با این حال، اثبات عسر و حرج نیازمند ارائه مستندات معتبر مانند شهادت شهود، گزارش‌های پزشکی یا شکایات ثبت‌شده است تا دادگاه بتواند تصمیمی قاطع و عادلانه اتخاذ کند.
چطور می‌توانیم دادگاه را برای صدور حکم طلاق غیابی قانع کنیم؟
به طور کلی برای اینکه دادگاه را برای صدور حکم طلاق غیابی قانع کنید باید مواردی در نظر بگیرید که این موارد عبارتند از:
- عدم پاسخگویی طرف مقابل به ابلاغ‌ها: یکی از شرایط لازم برای پیگیری طلاق غیابی، اثبات این موضوع است که طرف مقابل با وجود دریافت ابلاغیه‌های رسمی، از حضور در جلسات دادگاه خودداری کرده است. خواهان باید ثابت کند که تمامی مراحل قانونی برای اطلاع‌رسانی، شامل ارسال ابلاغیه‌های کتبی و حتی در برخی موارد انتشار آگهی در روزنامه، به درستی انجام شده است. اگر پس از این اقدامات نیز طرف مقابل در دادگاه حاضر نشود یا پاسخی ارائه نکند، دادگاه می‌تواند این غیبت را به عنوان دلیلی برای بررسی پرونده به صورت غیابی در نظر بگیرد. این موضوع نشان‌دهنده عدم همکاری یا بی‌توجهی فرد غایب به فرآیند قانونی است.
- استناد به قوانین مدنی و شرعی: برای قانع کردن دادگاه به صدور حکم طلاق، ارائه دلایل مستند و قانونی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خواهان باید نشان دهد که زندگی مشترک به دلیل شرایطی مانند عسر و حرج (سختی غیرقابل تحمل)، خیانت، ترک زندگی، اعتیاد شدید، خشونت یا سوء رفتار، غیرممکن شده است. قوانین مدنی و شرعی در این زمینه معیارهای مشخصی را تعریف کرده‌اند که باید با مستندات کافی، مانند شهادت شهود، گزارش‌های پزشکی قانونی، مدارک ترک منزل یا اسناد مالی، به دادگاه ارائه شوند.
چه مدارکی برای طلاق غیابی نیاز است؟
برای درخواست طلاق غیابی، فرد درخواست‌کننده باید مجموعه‌ای از مدارک را به دادگاه ارائه دهد تا روند رسیدگی به درخواست طلاق آغاز شود. این مدارک شامل موارد زیر می‌باشند:
- سند ازدواج: این سند که ممکن است اصل یا رونوشت آن باشد، اثبات‌کننده ازدواج طرفین است و برای شروع فرآیند طلاق لازم است.
- مدارک شناسایی: شامل شناسنامه و کارت ملی هر دو طرف است که برای تأیید هویت افراد ضروری می‌باشد.
- مدارک مرتبط با ادعای عسر و حرج: اگر فرد درخواست‌کننده طلاق غیابی را به دلیل عسر و حرج (ناتوانی در ادامه زندگی مشترک به دلیل مشکلات جدی) مطرح کرده باشد، باید مدارکی دال بر این موضوع ارائه دهد. این مدارک می‌توانند شامل شهادت شهود، گزارش‌های پزشکی قانونی، شکایات ثبت‌شده یا هر نوع مدرک معتبر دیگری باشند که نشان‌دهنده مشکلات جدی در زندگی مشترک باشد.
- گواهی ابلاغ دادخواست به طرف مقابل: یکی از شرایط اساسی طلاق غیابی، ابلاغ دادخواست به طرف مقابل است. در این حالت، طرف مقابل (که ممکن است در دادگاه حضور نیابد) باید به طریقی قانونی از درخواست طلاق آگاه شود. گواهی ابلاغ دادخواست از سوی دادگاه یا مراجع مربوطه به عنوان مدرک ارائه می‌شود.
مراحل طلاق غیابی
مراحل طلاق غیابی فرایندی قانونی و دقیق است که باید طبق اصول مشخصی دنبال شود. این مراحل شامل مراحل مختلفی است که در ادامه به طور مفصل توضیح داده می‌شود:
تنظیم و ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی
اولین گام در طلاق غیابی، تنظیم دادخواست طلاق توسط خواهان است. این دادخواست باید شامل دلایل و مدارک مستند باشد که نشان‌دهنده ضرورت طلاق است. پس از تنظیم دادخواست، آن را در دفاتر خدمات قضایی ثبت می‌کنند. این دادخواست معمولاً شامل اطلاعاتی مانند مشخصات زوجین، دلایل درخواست طلاق، درخواست‌های مالی (مانند مهریه و مطالبه نفقه) و سایر حقوق مرتبط است.
ابلاغ دادخواست به طرف مقابل
پس از ثبت دادخواست، گام بعدی ابلاغ قانونی آن به طرف مقابل است. این ابلاغ ممکن است از طریق پست، ابلاغ حضوری یا حتی انتشار آگهی در روزنامه‌های رسمی انجام شود، به ویژه در مواردی که نشانی طرف مقابل مشخص نیست یا طرف مقابل از دریافت ابلاغیه خودداری می‌کند. هدف از این مرحله این است که طرف غایب از روند دادرسی مطلع شود و فرصت دفاع از خود را داشته باشد.
بررسی دادگاه و استماع دلایل و مدارک
در صورتی که طرف مقابل در دادگاه حاضر نشود یا نتواند دلایل موجهی برای غیبت خود ارائه دهد، دادگاه به بررسی مدارک و مستندات ارائه‌شده توسط خواهان می‌پردازد. این مرحله شامل ارزیابی دلایلی همچون عسر و حرج، خیانت، ترک زندگی مشترک یا سایر دلایل قانونی است. دادگاه با دقت تمام، مستندات را بررسی می‌کند و بر اساس آنها تصمیم‌گیری خواهد کرد.
صدور رأی طلاق در صورت عدم حضور یا پاسخ طرف مقابل
اگر پس از دو بار ابلاغ قانونی، طرف مقابل در جلسات دادگاه حاضر نشود و دفاعی ارائه ندهد، دادگاه می‌تواند حکم طلاق غیابی صادر کند. در این مرحله، دادگاه تصمیم می‌گیرد که آیا درخواست طلاق به دلایل ارائه‌شده صحیح است یا خیر. اگر شواهد و مدارک کافی برای اثبات درخواست طلاق وجود داشته باشد، دادگاه حکم طلاق را صادر خواهد کرد.
ثبت طلاق در دفترخانه و دریافت گواهی طلاق
پس از صدور حکم طلاق غیابی، مرحله نهایی ثبت طلاق در دفترخانه رسمی است. در این مرحله، زوجین باید به دفترخانه مراجعه کنند و گواهی طلاق را دریافت کنند. این گواهی، مدرک قانونی برای پایان رابطه زناشویی است و تمام حقوق و تعهدات مرتبط با طلاق، مانند دریافت مهریه، نفقه و حضانت فرزندان، بر اساس آن تعیین می‌شود.
در صورت طلاق غیابی، مهریه به زن تعلق می‌گیرد؟
در صورت طلاق غیابی، زن همچنان حق دریافت مهریه خود را دارد و هیچ تغییری در این حق ایجاد نمی‌شود. طلاق غیابی به معنای طلاقی است که بدون حضور یکی از طرفین در دادگاه و بر اساس درخواست یکی از آنها به ثبت می‌رسد.
این نوع طلاق ممکن است به دلایل مختلفی، از جمله عدم حضور یکی از طرفین یا عدم پاسخ به دادخواست، رخ دهد. اما فارغ از اینکه طلاق به چه صورت انجام شود، حق مهریه به زن تعلق دارد و او می‌تواند از طریق مراجع قضائی اقدام به مطالبه مهریه خود کند.
زن پس از صدور حکم طلاق غیابی می‌تواند با ارائه دادخواست به دادگاه برای دریافت مهریه، حقوق مالی خود را پیگیری کند. این امر هیچ ربطی به نوع طلاق (غیابی یا حضوری) ندارد. در صورت عدم پرداخت مهریه از سوی شوهر، زن می‌تواند از ابزارهای قانونی برای اجرای حکم و وصول مهریه استفاده کند. این ابزارها شامل توقیف اموال، دستور بازداشت یا دیگر اقدامات اجرائی است که توسط دادگاه صادر می‌شود.
بنابراین، طلاق غیابی هیچ تأثیری در تعلق گرفتن مهریه به زن ندارد و او به عنوان یکی از حقوق مالی خود می‌تواند آن را مطالبه کند. این امر تأکید بر این دارد که حقوق زن در برابر مهریه حتی در مواقعی که طلاق به صورت غیابی صورت گیرد، محفوظ است و هیچ گونه محدودیتی در پی ندارد.
طلاق غیابی از طرف زن
مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی ایران، در شرایطی که خوانده یا وکیل پایه یک دادگستری یا قائم مقام او در هیچ کدام از جلسات دادگاه حضور نداشته باشند و همچنین به صورت کتبی لایحه نفرستاده باشند
و اخطاریه دادگاه، ابلاغ واقعی نشده باشد، حکم صادر شده در دادگاه حکم غیابی می باشد. لازم به ذکر است که غیابی نیز از این قاعده مستثنی نیست، به این معنی می باشد که در حالتی که زن در دادگاه تقاضای طلاق کرده باشد و مرد یا وکیل وی در دادگاه حاضر نبوده باشند
و به صورت کتبی از خود دفاع نکرده باشند و همچنین اخطاریه دادگاه ابلاغ واقعی نشده باشد، حکم طلاقی که علیه مرد صادر خواهد شد، حکم طلاق غیابی می باشد که برای استعلام گرفتن آن می تواند که به سامانه استعلام طلاق غیابی مراجعه کند. حکم طلاق غیابی از طرف زن در مدت بیست روز از سوی مرد قابل واخواهی است. شما می‌توانید از دلایل محکمه پسند طلاق از طرف زن استفاده کنید.
طلاق غیابی از طرف مرد
بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی کشور ایران حق طلاق در اختیار مرد می باشد. پس اگر که مردی دادخواست طلاق به طرفیت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و یا حضور پیدا نکند و لایحه نیز ارائه نکند قطعا رای طلاق صادر می شود. اما در حالت دوم رای صادر شده طلاق غیابی می باشد
و خانم می تواند در مدت زمان قانونی واخواهی نماید. موضوعی که اهمیت دارد این است که رای طلاق به درخواست مرد از سوی دادگاه صادر خواهد شد. اما باید بدانید که ثبت طلاق منوط به پرداخت حقوق مالی زن (زوجه) می باشد که در رای دادگاه منعکس می شود.
پس از صادر شدن حکم طلاق غیابی به درخواست زوج اگر که مهریه قبلا توسط خانم مطالبه نشده باشد زوج در حالت اصرار داشتن و عدم داشتن توانایی پرداخت یک جای مهریه می تواند که دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به شعبه صادر کننده طلاق به طرفیت زوجه تقدیم نماید.
وضعیت حضانت کودکان در طلاق غیابی چگونه است؟
در قانون حضانت دختر و پسر تا پایان ۷ سالگی با مادر است و دختر از ۷تا ۹ سالگی با پدر و پسر هم از ۷ تا ۱۵ سال با پدر است در طلاق غیابی نیز تا وقتی که شوهر مجهول المکان بوده باشد
حتی اگر فرزند از قید حضانت مادر خارج شده شود حضانت با مادر است. به هر حال هر وقتی که پدر بازگردد اگر فرزند در قید حضانت پدر باشد می تواند که از طریق مراجع قضایی پیگیری نماید و بر اساس قانون نفقه فرزندان با پدر خواهد بود.
تکلیف طلاق غیابی در حالت بازگشت مرد چیست؟
در مورد تکلیف طلاق غیابی بعد از صدور حکم طلاق، زن باید عده را نگه دارد، یعنی این که به مدت چهار ماه و ده روز از ازدواج مجدد و دوباره خودداری کند. اگر که در این مدت شوهر غائب برگردد می‌تواند، به همسر خودش رجوع نموده و به زندگی زناشویی ادامه بدهد.
اما اگر که بعد از سپری شدن مدت عده بازگردد، دیگر این طور حقی نسبت به همسر سابق خویش ندارد. به لحاظ مراحل طلاق از شوهر غایب مفقود نیز، کافی می باشد که خانم در دادخواست طلاق به علت عدم اطلاع او از نشانی همسرش، او را مجهول‌المکان معرفی کند.
هزینه طلاق غیابی چقدر است؟
هزینه طلاق غیابی به عوامل مختلفی بستگی دارد و شامل مواردی مانند هزینه‌های مرتبط با ثبت دادخواست، حق‌الزحمه وکیل، هزینه‌های کارشناسی و همچنین هزینه ثبت رسمی طلاق در دفترخانه می‌شود. این هزینه‌ها ممکن است با توجه به پیچیدگی پرونده، شهر محل دادرسی، و میزان خدمات حقوقی ارائه‌شده متفاوت باشد.
به طور کلی، اگر پرونده شامل موارد خاصی مانند اختلاف بر سر حقوق مالی (مهریه، نفقه یا اجرت‌المثل) یا حضانت فرزندان باشد، ممکن است هزینه‌های دادرسی افزایش یابد. در چنین مواردی، هزینه کارشناسی برای ارزیابی دارایی‌ها یا تعیین شرایط حضانت نیز به هزینه‌های کلی افزوده خواهد شد. همچنین، استفاده از وکیل برای تسریع روند پرونده و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، نیازمند پرداخت حق‌الزحمه جداگانه است که بسته به تجربه و شهرت وکیل متفاوت خواهد بود.
در شهرهای بزرگ یا پرونده‌هایی که به دلایلی طولانی‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند، معمولاً هزینه‌ها بیشتر از شهرهای کوچک است. علاوه بر این، هزینه ثبت نهایی طلاق در دفترخانه نیز به صورت جداگانه محاسبه می‌شود. بنابراین، تخمین دقیق هزینه طلاق غیابی نیازمند بررسی جزئیات پرونده و دریافت مشاوره حقوقی است.
در مجموع، هزینه‌های طلاق غیابی ممکن است برای برخی افراد سنگین باشد، اما با انتخاب وکیلی مجرب و مشاوره حقوقی خانواده و برنامه‌ریزی مناسب می‌توان این هزینه‌ها را مدیریت کرده و فرایند طلاق را به شکلی سریع‌تر و مؤثرتر پیش برد.
جمع‌بندی
در مطالب این صفحه به موضوعاتی چون تعریف طلاق غیابی، شرایط لازم برای آن، مراحل قانونی و همچنین مواردی مانند عسر و حرج، مدارک مورد نیاز و حقوق مالی مانند مهریه پرداخته شد. اطلاعات جامعی درباره روند پیگیری طلاق غیابی و نکات مرتبط نیز ارائه گردید. در پایان، امیدواریم این مطالب توانسته باشد پاسخگوی سوالات شما عزیزان بوده و مفید واقع شود.
سوالات متداول
- آیا پس از صدور حکم طلاق غیابی، امکان اعتراض وجود دارد؟
بله، طرف غایب می‌تواند در مهلت قانونی به حکم اعتراض کند. - آیا بدون نشانی از طرف مقابل می‌توان طلاق گرفت؟
بله، با ارائه دلایل و مستندات کافی دادگاه می‌تواند حکم طلاق صادر کند. - چقدر زمان می‌برد تا حکم طلاق غیابی صادر شود؟
زمان بستگی به شرایط پرونده دارد، اما معمولاً در صورت غیبت طرف مقابل، روند سریع‌تر خواهد بود.
